Progenia to wrodzona wada zgryzu, którą kwalifikuje się do wad doprzednich. Występuje na skutek nadmiernego rozwoju żuchwy w kierunku przednim. W efekcie dochodzi do nieprawidłowej relacji struktur anatomicznych w obrębie zgryzu, ponieważ dolne zęby zachodzą na górne. Choć z pozoru progenia wydaje się nieistotnym schorzeniem, to może prowadzić do wielu poważnych powikłań.
Nieodpowiedni stosunek między zębami szczęki górnej i dolnej powoduje problemy ze spożywaniem pokarmów i żuciem. Znacznie pogarsza się także proces oddychania, co doskwiera w szczególności nocą, prowadząc do suchości jamy ustnej i gardła, zwiększenia podatności na infekcję górnych dróg oddechowych, czy też występowanie paradontozy i próchnicy. Nieleczona progenia może powodować również problemy zdrowotne w postaci bólów głowy, wad wymowy, powiększenia rozmiarów języka, czy też defektów kosmetycznych w obrębie twarzy.
Cechą charakterystyczną progenii jest przede wszystkim wysunięta broda i dolna warga. Wiele pacjentów wstydzi się tego schorzenia, tym bardziej że w zaawansowanym stadium rozwoju choroba może zmieniać rysy twarzy. Progenia powoduje także krzywe zęby nachodzące na siebie, co z kolei utrudnia zachowanie właściwej higieny jamy ustnej. W efekcie zęby stają się osłabione, żółte, a także pojawia się próchnica. Nieleczona progenia prowadzi także do stanów zapalnych i innych chorób przyzębia. W skrajnych przypadkach może spowodować nawet utratę zębów.
Progenia – przyczyny
Progenia jest wadą o podłożu genetycznym, dzięki czemu można ją zaobserwować już na etapie wczesnego dzieciństwa. Może rozwijać się także na skutek długiego karmienia butelką lub używanie smoczka. Za przyczynę progenii uważa się także spożywanie zbyt miękkich, papkowatych posiłków oraz różnego typu nawyki okresu dziecięcego, m.in. zbyt częste oddychanie przez usta. Zauważenie objaw progenii u małego dziecka nie jest łatwe, ale pomaga usprawnić proces leczenia.
Progenia – objawy
Progenia u dzieci powinna być rozpoznana i leczona jak najszybciej, ponieważ wraz z wiekiem nasila się wiele chorób, które mogą powodować dyskomfort i trudności w prawidłowym funkcjonowaniu. Objawami, które powinny skłonić rodziców do konsultacji z ortodontą, jest przede wszystkim wysunięta warga dolna zachodząca na górną, czy też nadmiernie wysunięta broda. Progenia często występuje także z prognatyzmem, czyli nadmiernym rozwojem żuchwy lub szczęki i żuchwy, tworzących tzw. Wargę Habsburgów. W takiej sytuacji żuchwa jest znacznie wydłużona i zwiększa się jej kąt. Można zauważyć także wygładzenie bruzdy wargowo-bródkowej oraz wydłużenie twarzy. Dodatkowo w badaniu wykonywanym wewnątrzustnie lekarz może stwierdzić również ustawienie zębów dolnych nad górnymi. Czasem schorzeniu towarzyszy także przechylenie zębów. Pacjent boryka się natomiast z upośledzoną funkcją odgryzania i żucia, zaburzeniami mowy, a u niektórych osób stwierdza się również powiększenie języka.
Progenia – diagnoza
W celu prawidłowego zdiagnozowania progenii ortodonta przeprowadza dokładny wywiad z pacjentem. Zapyta o predyspozycje do dziedziczenia choroby po krewnych i nawykach pacjenta. Ortodonta wykonuje także badanie kliniczne, test czynnościowy polegający na ustawieniu żuchwy w prawidłowym zgryzie, czy też badania rafiograficzne – cefalometrię i ortopantomogram. Po przeanalizowaniu zdjęć i przeprowadzeniu pomiarów kątów między wyznaczonymi liniami lekarz może potwierdzić, czy pacjent zmaga się z progenią. Specjaliści wykonują także modele gipsowe zgryzu. W tym celu w trakcie wizyty pobiera się wycisk podobny do protetycznego. Model również poddawany jest analizie i pomaga w ustaleniu ewentualnych wad zgryzu.
Progenia – leczenie
Progenię da się skutecznie wyleczyć, chociaż techniki zależą od stadium zaawansowania schorzenia oraz od tego, kiedy je wykryto. Całkowite usunięcie wady jest możliwe wyłącznie przez operację. Leczenie progenii wymaga zaangażowania się wielu specjalistów z różnych dziedzin. Zwykle jest to ortodonta, chirurg szczękowo-twarzowy oraz protetyk. Zdiagnozowanie schorzenia na wczesnym etapie, gdy zmiany nie są jeszcze zaawansowane powoduje, że leczenie może opierać się tylko na interwencji ortodonty. W tym celu stosuje się specjalne aparaty lecznicze do przywrócenia właściwych stosunków anatomicznych między szczęką górną a żuchwą. Warto jednak pamiętać, że leczenie zachowawcze odgrywa zwykle rolę przygotowawczą do późniejszej operacji. O wiele łatwiej jest wyleczyć progenię u dzieci, niż u dorosłych, dlatego tak ważne jest to, aby wykryć wadę stosunkowo wcześnie.
Progenia – czy konieczna jest operacja?
Jeśli efekty leczenia ortodontycznego nie są zadowalające lub zmiany wykryto w zaawansowanym stadium, to konieczna jest interwencja chirurgiczna. Operację poprzedza zwykle działanie ortodonty, które polega na przygotowaniu jak najlepszych warunków do złożenia zgryzu. Jeśli szczęka jest zbyt wąska i nie będzie możliwości, aby pomieściły się w niej zęby dolne, to aparaty ortodontyczne mają za zadanie poszerzenie górnego rzędu zębów. W zależności od tego, które kości uległy deformacji, zabieg dotyczy działań na żuchwie lub na obu szczekach.
Progenia – operacja
Zdecydowaną większość progenii leczy się operacyjnie. Operacja progenii obejmuje głównie skrócenie kości żuchwy i ustawienie jej we właściwy sposób w stosunku do szczęki. Dzięki temu chirurg może stworzyć właściwy zgryz. Operację wykonuje się z użyciem różnych metod. Do najważniejszych zalicza się metodę pionową, obustronne przecięcie żuchwy, genioplastykę oraz metodę Obwegesera-Dal Ponta. Efekty do uzyskania po operacji są bardzo obiecujące, ale należy pamiętać, że zarówno zęby dolne, jak i górne umieszcza się później w szynie na około 4 tygodnie. Szyny stanowią utrudnienie w mówieniu i jedzeniu, dlatego warto pamiętać o tym, aby spożywać pokarm zmiksowany.
Po wykonanej operacji pacjent przebywa w klinice kilka dni. Bardzo ważne jest to, aby przestrzegać wszelkich zaleceń pooperacyjnych, w tym np. odpowiedniej higieny jamy ustnej. Pozwala to zapobiec wdaniu się ewentualnego stanu zapalnego, który utrudnia gojenie się ran. Po zakończonej operacji pacjent powinien także regularnie zgłaszać się na kontrole do lekarza.
Chcesz zredukować rysy twarzy i w obrębki policzków i nosa? Jeśli tak, to osteotomia kości jarzmowych rozwiąże Twoje problemy. Zabieg stanowi połączenie chirurgii plastycznej z osteotomią i polega na łamaniu kości nosowych, wycięciu niepotrzebnych części i składaniu nosa na nowo. Operacja trwa zazwyczaj od 1,5 do 2,5 godziny i przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym. Zdecydowana większość cięć zlokalizowana jest wewnątrz nosa, ale czasem niewielkie nacięcia mogą zostać wykonane w naturalnych fałdach po bokach nosa lub u jego nasady.
Progenia – operacja dwuszczękowa
Operacja dwuszczękowa progenii wykonywana jest u pacjentów, którzy borykają się z bardziej złożonymi deformacjami szczęki III klasy szkieletowej. To propozycja dla osób, które mają za sobą długoletnie leczenie ortodontyczne. Operacja polega na połamaniu obu szczęk przez chirurga i ustawieniu ich w nowej pozycji. Zabieg wymaga około 4 godzin, a wszelkie działania lekarza pomagają w zredukowaniu wad szkieletowych, wad zgryzu spowodowanych zaburzeniem rozwoju kości szczęki oraz nasilonymi zmianami.
Osteotomia dwuszczękowa w Klinice OT.CO w Warszawie
Operacja dwuszczękowa pozwala więc zarówno zmniejszyć dysproporcje dotyczące niewłaściwego wzrostu kości twarzowej części czaszki, jak i poprawić efekt estetyczny. Chirurg wykonuje przecięcie i ustawienie w nowym położeniu kości szczęki górnej i dolnej.
Czy warto operować progenię?
Wady zgryzu, w tym także progenia u dzieci spowodowana jest z zaburzeń wykonywanych czynności fizjonomicznych. Problemy z gryzieniem, ssaniem oraz oddychaniem mogą powodować w przyszłości nieprawidłowości w umiejscowieniu zębów w szczęce. Właśnie dlatego działania profilaktyczne są znacznie korzystniejsze, niż leczenie. Warto więc zwracać uwagę na ewentualne wady zgryzu już u małych dzieci.
Niewielki stopień zaawansowania progenii może być bez problemu leczony zachowawczo. Jeśli natomiast zespół lekarzy podejmie decyzję o operacji, to również nie warto odwlekać tej czynności w długim czasie. Leczenie chirurgiczne często jest jedynym sposobem na całkowite wyleczenie progenii. Dotyczy to szczególnie takich sytuacji, gdy zmiany narastają, a leczenie ortodontyczne nie przynosi oczekiwanych efektów. Warto także pamiętać, że nieleczona progenią może powodować liczne powikłania w postaci szybszego rozwoju próchnice i zapalenia przyzębia.
Zaburzenia w relacji struktur anatomicznych jamy ustnej mogą znajdować odzwierciedlenie w wadach wymowy. Progenia zębów poza znacznym utrudnieniem wymowy, może również powodować seplenienie. Osoby borykające się z takim schorzeniem często mają także problem z wymawianiem głosek: f, p, b oraz w. Wady wymowy wymagają pomocy ortodonty i logopedy. Im szybciej zdiagnozuje się wadę zgryzu, tym lepsze do uzyskania późniejsze efekty.
Jak nie dopuścić do rozwoju progenii?
Progenia jest poważną wadę zgryzu, która początkowo wielu pacjentom wydaje się nieistotna. Wraz z upływem czasu może jednak znacznie utrudniać codzienne funkcjonowanie i kontakty towarzyskie. Efektem nieleczonego schorzenia jest m.in. utrata zębów oraz zmiana kształtu twarzy. Właśnie dlatego warto zadbać o swoje zęby już od wczesnych dni życia. Podstawę stanowi oczywiście odpowiednia higiena jamy ustnej, codzienne czyszczenie zębów właściwą szczoteczką, odpowiednio zbilansowana dieta, czy też unikanie takich nawyków, jak ssanie palca oraz obgryzanie paznokci. Istotne jest także przyjmowanie produktów z witaminą D lub jej suplementacja. Powszechnie uważa się, że progenia jest ściśle związana z niedoborem właśnie tej witaminy. Warto więc kontrolować ewentualne nieprawidłowości zgryzu i konsultować się ze specjalistami, którzy pomogą w wyleczeniu problemu progenii. Efekty zabiegu wykonanego przez chirurga są widoczne praktycznie tuż po operacji, ale na finalny rezultat trzeba poczekać około roku. Dzięki pomocy doświadczonego lekarza pacjent zyskuje gwarancję bezpieczeństwa i poprawy komfortu codziennego funkcjonowania.
