Adenomioza jest mniej znaną „siostrą” endometriozy. Związana jest z jej stadiami znajdującymi się wewnątrz błony mięśniowej miednicy. To rodzaj endometriozy dotyczący kobiet w wieku 40 – 50 lat. Schorzenie to może nie dawać żadnych dolegliwości lub być powodem krwawienia z narządów rodnych. Tak jak przy endometriozie, powody adenomiozy nie są do końca znane, dlatego też proces leczenia polega zwykle na łagodzeniu dolegliwości bólowych i eliminowaniu objawów. Zaawansowane stadium choroby wymaga natomiast ingerencji chirurga i usunięcia ognisk chorobowych z obszaru macicy i dróg rodnych kobiety.

Co to jest adenomioza?

Choć adenomioza i endometrioza nazywane są „siostrzanymi” chorobami, to należy pamiętać, że nie można ich do siebie przyrównać. Adenomioza pochodzi od endometriozy, ale nie zawsze z nią współwystępuje. Choroba ta wiąże się z tym, że komórki wyścielające wnętrze macicy, przedostając się do środka mięśnia macicy, tworzą w nim różne patologiczne zmiany w formie guzów, blizn oraz przestrzeni płynowych.

Adenomiozę determinują estrogeny, dlatego też dotyczy głównie kobiet w wieku rozrodczym, będących po 34. roku życia. U Pań po okresie przekwitania z kolei ogniska adenomiozy samoczynnie zanikają, ponieważ jajniki nie wytwarzają estrogenów. Choroba ta może jednak rozwijać się u kobiet po menopauzie, jeśli długotrwale przyjmują lek hormonalny stosowany np. w leczeniu raka piersi.

Młode kobiety zwykle borykają się z torbielowatą adenomiozą macicy, która jest specyficzną odmianą tej choroby. Zmiany mają formę torbieli i mogą mieć różne wymiary. Znajdują się w różnych częściach macicy, a ich wnętrze zwykle wypełnia materiał krwiotwórczy i komórki układu odpornościowego.

Adenomioza – jakie są przyczyny choroby?

Przyczyny adenomiozy nie są do końca znane, ale przypuszcza się, że chorobę mogą powodować przebyte urazy macicy pojawiające się podczas porodu, cesarskiego cięcia czy po takich zabiegach, jak łyżeczkowanie macicy. Poza tym, powodem mogą być również zmiany hormonalne i genetyczne.

Najpopularniejsza teoria związana z powodem występowania adenomiozy zakłada, że przyczyny są wieloczynnikowe. Uraz macicy i rozwijający się stan zapalny to jedna z najpopularniejszych teorii, ponieważ w naturalnym środowisku macicy zdrowej Pacjentki posiada pewne elementy, które są barierą między myometrium a endometrium. Takie mechaniczny ochraniają gruczoły błony śluzowej macicy przed nadmiernym wrastaniem ich w struktury mięśniowe.

Jakie są objawy adenomiozy?

Adenomioza może mieć postać bezobjawową i tym samym bardzo utrudniając jej wykrycie we wczesnym stadium. Wyróżnia się jednak pewne sygnały, które powinny skłonić kobietę do diagnostyki w tym kierunku. Do częstych sygnałów adenomiozy należą zwiększone krwawienia i wystąpienie dolegliwości bólowych podczas miesiączki. Bardzo często choroba powoduje także spadek płodności, co utrudnia zarodkowi wszczepienie się w błonę śluzową macicy i odpowiednie wrastanie.

Częste objawy adenomiozy dotyczą także:

  • Bóli podbrzusza,
  • Plamień między miesiączkami,
  • Zwiększenia obfitości krwawień,
  • Wydłużenie czasu trwania menstruacji,
  • Ból podczas współżycia,
  • Ból podczas oddawania moczu z krwią,
  • Niepłodność.

Adenomioza – w jaki sposób się diagnozuje?

Kobiety, które zauważyły u siebie objawy mogące świadczyć o adenomiozie, powinny jak najszybciej wykonać odpowiednią diagnostykę i udać się do ginekologa. Lekarz wykona badanie wewnętrzne, aby potwierdzić występowanie twardej, powiększonej macicy i bólu podczas palpacji w okresie okołomenstruacyjnym. Warto pamiętać, że brak powyższych dolegliwości w trakcie badania nie oznacza, że nie rozwija się adenomioza.

Gdy lekarz ma pewne wątpliwości co do rozwoju choroby, wtedy może zlecić wykonanie badania USG, które pozwoli zidentyfikować ogniska. W przypadku adenomiozy trzon macicy ma formę niejednolitą.

W jaki sposób leczyć adenomiozę?

Kobiety borykające się z adenomiozą, muszą być pod stałą opieką lekarza ginekologa. Choroby tej nie można w 100% wyleczyć, ale można zapobiegać jej objawom. Leczenie tego schorzenia zależy przede wszystkim od stopnia jej zaawansowania oraz od tego, w jakim celu prowadzona jest terapia. Pacjentki, które chcą zachować płodność i są w wieku rozrodczym, zaleca się leczenie środkami farmakologicznymi przez terapię hormonalną. Stosowane są zarówno środki antykoncepcyjne doustne, jak i wkładki wewnątrzmaciczne czy leki progesteronowe.

Leczenie torbieli, mięśniaków macicy i nieprawidłowych krwawień w Klinice OT.CO w Warszawie

Pozwalają one zmniejszyć dolegliwości bólowe i nieprawidłowe krwawienia miesiączkowe. Ostatecznym i najbardziej radykalnym rozwiązaniem jest histerektomia – operacyjne usunięcie macicy. Technika ta może być wykorzystywana w przypadku Pań w okresie pomenopauzalnym, które plany o macierzyństwie już zrealizowały, ale problemy związane z adenomiozą nadal się utrzymują, a leczenie farmakologiczne nie pomogło.

Czy chorując na adenomiozę można zajść w ciążę?

Tak jak w przypadku endometriozy, gruczoły adenomiotyczne odpowiedzialne są za produkcję związków prozapalnych dostających się do jamy macicy i jajowodów. To z kolei może znacznie utrudniać transport plemników do komórki jajowej i cały proces związany z zapłodnieniem. Zmiany, które występują na skutek tego zjawiska, mogą powodować zmniejszenie zdolności macicy do stworzenia właściwych warunków dla rozwoju i zagnieżdżenia się zarodka. Adenomioza nie wyklucza jednak zajścia w ciążę naturalnymi metodami, ale może to być trudniejsze w porównaniu do zdrowych kobiet. Bardzo często przy występowaniu adenomiozy zaleca się wykonanie in vitro.

Przy adenomioza technika in vitro jak najbardziej się udaje, choć należy pamiętać, że choroba ta zmniejsza szanse na powodzenie zapłodnienia pozaustrojowego. Wiele zależy jednak od stopnia nasilenia zmian, tego, jak długo trwają i od wieku Pacjentki. O wiele wyższą skuteczność zapłodnienia in vitro uzyskuje się u młodych kobiet.

Czy adenomioza może powodować raka?

Adenomioza to zmiana łagodna, ale trzeba pamiętać, że niektóre objawy mogą nie wskazywać na to schorzenie, ale na raka trzonu macicy. Dotyczy to m.in. nieregularnych, bolesnych krwawień, które są typowe dla adenomiozy. Bardzo często rakowi endometrium towarzyszy zarówno endometrioza, jak i adenomioza.

Adenomioza – czy trzeba stosować dietę?

Pacjentkom chorującym na tę chorobę, zaleca się stosowanie żywienia podobnego, jak w endometriozie. Nie można jednak stosować diety jako głównej metody leczenia choroby. Chorując na to schorzenie, warto korzystać z nieprzetworzonej żywności, owoców i warzyw, produktów bogatych w żelazo. Zaleca się także unikanie kofeiny, transtłuszczów i alkoholu.

agnieszka gajda czerwinska
Lek. Agnieszka Gajda – Czerwińska

Jako lekarz zajmuje się problemami dotyczącymi położnictwa i ginekologii. Usługi obejmują przede wszystkim profilaktykę, diagnostykę i leczenie chorób narządu rodnego, a także poradnictwo antykoncepcyjne.  Oferuje poradnictwo prekoncepcyjne, diagnostykę i leczenie niepłodności, prowadzenie ciąży fizjologicznej oraz...