Torbiel na jajniku to grupa patologicznych zmian, które wykrywa się najczęściej podczas badania USG i w 50% przypadków przebiegają bezobjawowo. Do symptomów, które mogą zaniepokoić i wskazywać na występowanie torbieli jajnika, zalicza się np. ból jajnika, podbrzusza, w trakcie stosunku, kłopoty z wypróżnianiem się oraz uczucie wczesnej sytości po posiłku.
Czym są torbiele jajnika?
Torbiele jajnika zaliczane są do grupy zmian, które znajdują się w żeńskich wewnętrznych narządach rozrodczych – jajnikach. Zwykle nie są one groźne dla zdrowia i życia Pacjentki, ale budzą niepokój wśród kobiet, u których je zdiagnozowano. Torbiel jajnika ma formę workowatej, kulistej przestrzeni, którą otacza ściana z płynną treścią. Torbiele mogą mieć formę pojedynczą lub mnogą – występować zarówno w jednym, jak i w obu jajnikach.
Najpopularniejszą formą torbieli jajnika, jest torbiel prosta, czyli pęcherzykowa. Jej wnętrze składa się z jednolitej, przezroczystej treści i powstaje na skutek zaburzeń hormonalnych, które zachodzą w cyklu przed owulacją. Prawidłowy cykl wiąże się z tym, że po miesiączce w jajnikach występują pęcherzyki. Jeden z nich staje się pęcherzykiem dominujących, który może osiągać ok. 2 cm średnicy i uwolnić komórkę jajową na skutek wyrzutu hormonu LH oraz FSH. Gdy do takiego pęknięcia nie dojdzie, wtedy wymiary pęcherzyka powiększają się nawet dwukrotnie, stając się torbielą prostą.
Innym, dość częstym rodzajem torbieli jest torbiel ciałka żółtego. Powstaje na skutek nieprawidłowości w zanikaniu ciałka żółtego. Występuje w II fazie cyklu i może być efektem nadmiernego stężenia progesteronu po owulacji. Zwykle osiąga 4 – 6 cm.
Do torbieli zalicza się także tzw. torbiel krwotoczną, która wyróżnia się obecnością niejednorodnej, nieprzezroczystej treści we wnętrzu. Powstaje podczas owulacji, gdy pękający pęcherzyk uszkadza znajdujące się w sąsiedztwie naczynia krwionośne, a krew przenika do wnętrza pozostałości po pęcherzyku.
Torbiel endometrialna (czekoladowa) zawiera typową, czekoladową treść i jest zmianą, która może występować w czasie przebiegu endometriozy.
Warto jednak pamiętać, że, mimo iż zdecydowanie więcej torbieli nie zagraża życiu, to każda z nich wymaga regularnej opieki lekarza. W obszarze zmian mogą wystąpić torbiele nietypowe o podłożu nowotworowym, które już stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia.
Torbiele na jajniku — objawy
Cysta na jajniku w 50% nie daje żadnych objawów. Do sygnałów świadczących o tym, że zmiany te pojawiły się, można zaliczyć m.in.:
- Ból jajnika,
- Ból w podbrzuszu,
- Bóle podczas współżycia,
- Kłopoty z wypróżnianiem się,
- Nieregularne miesiączki,
- Wzdęcia,
- Wyczuwalny guz w podbrzuszu,
- Wczesne uczucie sytości po posiłku.
Torbiele mogą być wyczuwane przez ginekologa w trakcie badania ginekologicznego, jednak znacznie lepiej uwidocznić je w trakcie USG ginekologicznego transwaginalnego.
Dolegliwości w przypadku większych zmian są uzależnione od ich rozmiarów. Im większa więc torbiel, tym większe jest prawdopodobieństwo, że Pacjentka będzie odczuwać wyżej wymienione dolegliwości. Pierwszy objaw zmian o większych rozmiarach i związane z nim komplikacje to również skręt lub pęknięcie torbieli, które kobieta odczuwa jako silny ból znajdujący się w podbrzuszu. W takiej sytuacji mogą występować również nudności, wymioty i omdlenie.
Jak postępować w przypadku torbieli na jajniku?
Zwykle torbiel jajnika wykrywana jest przypadkowo w trakcie corocznej wizyty u ginekologa. Objawowe lub bezobjawowe zmiany, które zostały wykryte, trzeba systematycznie obserwować – zazwyczaj nie wymagają leczenia. Jeśli natomiast kobieta mająca torbiel jajnika zauważy u siebie silny ból jajnika i podbrzusza, którym towarzyszą nudności lub wymioty – wtedy należy pilnie udać się do lekarza.
Na czym polega diagnoza torbieli na jajniku?
Objawy spowodowane torbielą na jajniku nie zawsze występują za jednym razem lub pojedynczo. W każdym z przypadków warto jednak udać się do ginekologa, który zleci wykonanie takich badań, jak badanie USG transwaginalne, poziom hormonów we krwi i biopsję torbieli. Tylko wtedy będzie mógł określić, czy torbiel na jajniku nie ma postaci nowotworu złośliwego.
W jaki sposób leczyć torbiel na jajniku?
Leczenie torbieli na jajniku uzależnione jest od powodu zmian i statusu menopauzalnego kobiety. U Pacjentek w wieku rozrodczym, USG transwaginalne powtarza się po miesiączce. Torbiele pęcherzykowe zazwyczaj same się wchłaniają. Część z ginekologów może jednak zlecić kobietom przyjmowanie progesteronu w trakcie II fazy cyklu. Gdy torbiel do 5 cm nie zniknie w ciągu 3 następnych miesiączek lub powiększy się, wtedy świadczy to o niefizjologicznym charakterze zmiany i może być powodem do wdrożenia laparoskopii.
Leczenie torbieli, mięśniaków macicy i nieprawidłowych krwawień w Klinice OT.CO w Warszawie
Pacjentki po menopauzie wymagają innego postępowania – guzy mniejsze niż 5 cm wymagają zbadania markerów nowotworowych. Gdy są one poprawne, torbiel poddaje się bacznej obserwacji. Nieprawidłowe wyniki markerów zmian podejrzanych o nowotwór, wymagają chirurgicznego usunięcia zmian.
Zaleca się jednak usuwanie torbieli za pomocą laparoskopii, ponieważ technika ta pozwala na szybszy powrót Pacjentek do normalnego funkcjonowania. Wiąże się także z mniejszym bólem po operacji i pozwala szybciej wyzdrowieć. W przypadku zmian o charakterze nowotworowym przeprowadza się „otwarte” operacje chirurgiczne.
Czy torbiel na jajniku można całkowicie wyleczyć?
W zdecydowanej większości przypadków niewielkie torbiele same się wchłaniają i nie pozostawiają po sobie żadnego śladu. Niestety u kobiet w okresie rozrodczym cysta na jajniku może nawracać, zwłaszcza w przypadku zachwianej równowagi hormonalnej. Usunięcie torbieli nietypowych zazwyczaj pozwala całkowicie je wyleczyć. W przypadku endometriozy natomiast sytuacja ta wygląda inaczej. Torbiel endometrialna wymaga długotrwałej terapii.
Czy torbiel na jajniku ma wpływ na zajście w ciążę?
Cysta na jajniku sama w sobie rzadko jest przeszkodą do zajścia w ciążę. Duże znaczenie ma powód jej występowania wynikający z zaburzeń hormonalnych. Decyzja o wdrożeniu terapii u Pacjentek w okresie rozrodczym jest dość trudna, ponieważ zbyt szybkie i nagłe wykonanie operacji może utrudnić zajście w ciążę w przyszłości. Z kolei nieleczone torbiele stwarzają możliwość powikłań i poronień.
Czy torbiel na jajniku jest groźna?
W przypadku niedokrwienia torbieli zmiana może się skręcić. Jest to stan porównywalny do zawału serca – dochodzi do przerwania dopływu krwi, które prowadzi do martwicy organu.
Ostre powikłania torbieli dotyczą także ich pęknięcia, gdy krew przedostaje się do jamy brzucha. Bardzo często takie zjawisko jest nieodczuwalne dla kobiety, a wylana część sama się wchłania.
Te dwa stany są niezwykle rzadkie w stosunku do występowania torbieli bezobjawowych. Należy jednak pamiętać, że ewentualne powikłania wynikają z nieregularnych kontroli lekarskich. Dlatego też tak ważne jest, aby po wykryciu torbieli zachować czujność.
