Bulimia to zaburzenie odżywiania, które może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, zarówno fizycznych, jak i psychicznych. Choć większość osób kojarzy ją jedynie z napadami objadania się i prowokowaniem wymiotów, mechanizmy tej choroby są bardziej skomplikowane. Jakie są objawy bulimii? Jakie skutki niesie za sobą to zaburzenie i w jaki sposób można je leczyć? Świadomość na ten temat jest bardzo istotna.
Czym jest bulimia?
Bulimia, inaczej określana jako żarłoczność psychiczna, to jedno z najczęściej występujących zaburzeń odżywiania. Szacuje się, że może zmagać się z nią nawet 3% osób żyjących w Polsce. Osoby dotknięte tym schorzeniem doświadczają epizodów niekontrolowanego objadania się, po których podejmują działania kompensacyjne. Te działania mogą obejmować wywoływanie wymiotów, przyjmowanie środków przeczyszczających, wykonywanie lewatywy, bardzo intensywne ćwiczenia fizyczne, a także głodzenie się. Celem jest pozbycie się spożytego pokarmu i zawartych w nim kalorii. Wbrew powszechnemu przekonaniu bulimia bez wymiotów jest możliwa i nie należy do rzadkości.
Choroba dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn. Najczęściej diagnozuje się ją u młodych dziewcząt. Pierwsze objawy zazwyczaj są obserwowane u osób w wieku 16-18 lat, jednak mogą pojawić się znacznie wcześniej lub później. Bulimia z anoreksją są zaburzeniami bardzo powszechnymi i początkowo bywają bagatelizowane. Wiele osób zastanawia się, co jest gorsze – bulimia czy anoreksja. Warto mieć świadomość na temat tego, jak poważne i niebezpieczne są obie te choroby. Nieleczone mogą prowadzić do ciężkich powikłań.
| Cecha | Bulimia | Anoreksja |
|---|---|---|
| Masa ciała | W normie lub z wahaniami | Zwykle znacznie poniżej normy |
| Napady objadania | Obecne | Rzadkie lub nieobecne |
| Zachowania kompens. | Wymioty, przeczyszczanie | Głodzenie, nadmierne ćwiczenia |
| Podejście do wagi | Obsesyjne | Obsesyjne |
Czytaj więcej: Anoreksja – cicha choroba, która wyniszcza ciało i umysł
Bulimia – przyczyny i czynniki ryzyka
Zaburzenia odżywiania często są kojarzone z pragnieniem uzyskania określonego typu sylwetki. Problem jest jednak o wiele bardziej złożony. Bulimia ma rozległe, wieloaspektowe podłoże, które obejmuje czynniki psychologiczne, genetyczne, kulturowe i społeczne. Najczęściej rozwój choroby wynika z:
- presji rówieśników i otoczenia,
- dziedzicznych predyspozycji,
- problemów emocjonalnych,
- uszkodzenia ośrodka sytości w mózgu,
- przeżytych traum i trudnych doświadczeń,
- perfekcjonizmu i braku samoakceptacji.
Przyczyn choroby może być wiele. Podobnie jak inne zaburzenia psychiczne bulimia może spotkać każdego. Niska samoocena, depresja i lęki, nieustanne dążenie do niedoścignionych standardów i zaburzony obraz własnego ciała to tylko niektóre z czynników zwiększających ryzyko zachorowania.
Jak rozpoznać bulimię?
Żarłoczność psychiczna często rozwija się w ukryciu. Wiele chorych osób potrafi maskować swoje zachowania przez długi czas, przez co otoczenie pozostaje nieświadome problemu. Pacjenci z bulimią nierzadko mają trudności także z przyznaniem się sami przed sobą, że mogą chorować. Sądzą, że napady objadania się wynikają ze słabej woli. Nie jest to prawda. Należy wiedzieć, że osoby zmagające się z tym zaburzeniem nie mają kontroli nad swoim zachowaniem i nie panują nad odczuwanymi impulsami.
Napady bardzo silnego głodu, podczas których osoba spożywa duże ilości pokarmu w krótkim czasie, i następujące po nich zachowania kompensacyjne to najbardziej typowe objawy bulimii. Epizodom objadania się towarzyszy głębokie poczucie winy i wstydu z jednoczesnym obsesyjnym myśleniem o jedzeniu oraz swojej sylwetce. U wielu chorych osób występują wahania masy ciała, często przypisywane innym problemom zdrowotnym. Warto zauważyć, że pacjenci z bulimią mogą utrzymywać wagę w granicach normy lub mieć nieznaczną nadwagę. To jedna z kwestii, które określają, czym się różni bulimia od anoreksji.
Konsekwencje bulimii – jak choroba wpływa na organizm?
Żarłoczność psychiczna wyniszcza organizm na wielu płaszczyznach. Zarówno objadanie się, jak i kompensacje są szkodliwe dla ciała oraz umysłu. Bulimia, która przez długi czas pozostaje nieleczona, może prowadzić między innymi do:
- uszkodzenia szkliwa zębów i chorób dziąseł spowodowanych działaniem kwasu żołądkowego,
- zaburzeń hormonalnych i problemów z miesiączkowaniem u kobiet, bulimia a zajście w ciążę mogą być ze sobą powiązane,
- odwodnienia i rozregulowania gospodarki elektrolitowej, które mogą skutkować zaburzeniami pracy serca,
- chorób układu pokarmowego, takich jak refluks, zapalenie przełyku, wrzody żołądka czy samoistne wymioty,
- osłabienia układu odpornościowego i zwiększonej podatności na infekcje,
- uszkodzenia narządów wewnętrznych na skutek nadużywania środków przeczyszczających,
- depresji, stanów lękowych, samookaleczania i myśli samobójczych.
Czy bulimia jest śmiertelna? Może taka być. Długotrwała choroba może prowadzić do skrajnego wyniszczenia organizmu, niedokrwistości, a nawet zanikania tkanki mózgowej. W kwestii tego, czy bulimia jest niebezpieczna, nie ma żadnych wątpliwości.
Diagnostyka zaburzeń odżywiania i rozpoznanie bulimii
Postawienie odpowiedniej diagnozy to pierwszy krok do wyleczenia choroby, którą jest bulimia. Gdzie szukać pomocy? Do jakiego lekarza się udać? Najczęściej tym problemem zajmuje się psychiatra. Wiele osób jest kierowanych do poradni zdrowia psychicznego przez internistów i lekarzy rodzinnych, którzy zauważyli niepokojące sygnały podczas rutynowej wizyty czy profilaktycznych badań.
Diagnostyka obejmuje przede wszystkim szczegółowy wywiad medyczny i psychologiczny. Ważna jest obserwacja zachowań związanych z odżywianiem. Często zleca się także badania laboratoryjne, które mają na celu wykrycie ewentualnych niedoborów lub innych powikłań. Jeżeli choroba jest zaawansowana, dokonuje się oceny stanu serca i nerek.
Bulimia jest rozpoznawana według kryteriów diagnostycznych ICD-10 lub DSM-5. Obie klasyfikacje zwracają uwagę na powtarzające się napady niekontrolowanego objadania się i następujące po nich nieprawidłowe lub nawet niebezpieczne zachowania, których celem jest zapobieganie przyrostowi wagi.
Bulimia – leczenie i szanse na powrót do zdrowia
Walka z bulimią jest długim i złożonym procesem. Wymaga współpracy z różnymi specjalistami. Pierwszym i najważniejszym krokiem jest psychoterapia. Terapia może być indywidualna, rodzinna lub grupowa w zależności od sytuacji życiowej osoby chorej. Często polecanym rozwiązaniem jest nurt poznawczo-behawioralny. Istotnym elementem leczenia jest także farmakoterapia. Stosowanie leków przeciwdepresyjnych może pomóc w regulowaniu emocji i zmniejszeniu częstotliwości napadów głodu.
Bardzo ważne jest wsparcie dietetyczne. Edukacja w zakresie odżywiania organizmu, nauka regularnego jedzenia i tworzenie zdrowych nawyków. Najlepszym wyborem w tym zakresie są dietetycy specjalizujący się w tego rodzaju zaburzeniach odżywiania. Warto zaznaczyć, że tryb leczenia bulimii zależy od stopnia jej zaawansowania oraz obecności powikłań. W ciężkich przypadkach niezbędne bywa leczenie w warunkach szpitalnych.
Jak pomóc osobie z bulimią?
Wsparcie ze strony bliskich jest bardzo ważne podczas leczenia zaburzeń odżywiania. Ważne jest, aby unikać oceniania i krytykowania wyglądu, a także nadmiernego skupiania się na fizyczności. Nie powinno się wywierać presji na zmianę zachowań, ale łagodnie zachęcać do skorzystania z profesjonalnej pomocy. Cierpliwość, otwartość i emocjonalne wsparcie mogą pomóc osobie chorej w przełamaniu lęku przed leczeniem.
Wokół bulimii narosło wiele mitów, które mogą utrudniać podejmowanie walki z nią. Powszechnie panujące przekonanie, że zaburzenie dotyczy jedynie nastoletnich kobiet, jest błędne – choroba dotyka także mężczyzn, osoby starsze i dzieci. Fałszywe jest także stwierdzenie, że osoby chore zawsze są szczupłe, ponieważ wahania wagi mogą być bardzo różne. Popularnym mitem jest również przekonanie, że bulimia to tylko problem związany z jedzeniem. Zaburzenie ma głębokie podłoże psychiczne. Większość osób zmagających się z tym problemem nie jest w stanie samodzielnie wyjść z choroby i potrzebuje profesjonalnego wsparcia.
Czy bulimii można zapobiec?
Rozwój choroby w niektórych przypadkach bywa nieunikniony, jednak istnieją pewne działania, które mogą zmniejszyć ryzyko. Edukacja na temat zdrowego stylu życia, nauka radzenia sobie ze stresem i budowanie pozytywnego stosunku do własnego ciała mają bardzo duże znaczenie. Promowanie właściwych nawyków, uświadamianie o szkodliwości skrajnych diet i restrykcyjnych sposobów na kontrolowanie wagi także są niezwykle istotne.
Bulimia jest niebezpiecznym zaburzeniem odżywiania, którego skutki mogą być poważne i nieodwracalne. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie wsparcie znacząco zwiększają szanse na wyleczenie. Choć walka z bulimią bywa trudna, możliwy jest powrót do zdrowia i dobrego samopoczucia.
