Zapalenie migdałków to powszechny problem, który dotyka migdałki podniebienne, będące częścią układu limfatycznego odpowiedzialnego za ochronę przed infekcjami. Choć migdałki pełnią istotną rolę w obronie organizmu, mogą ulec zakażeniu bakteriami lub wirusami, prowadząc do bolesnych objawów, dyskomfortu i spadku samopoczucia. Dowiedz się, jak nowoczesne metody leczenia mogą przynieść ulgę i poprawić jakość życia, ot co!
Czym właściwie jest zapalenie migdałków?
Migdałki podniebienne stanowią skupisko tkanki limfatycznej zlokalizowanej we wgłębieniu gardzieli między łukami podniebiennymi. Ich funkcją jest ochrona organizmu przed patogenami znajdującymi się w spożywanym jedzeniu oraz we wdychanym powietrzu. W momencie wychwytywania różnorodnych mikroorganizmów zdrowe migdałki stają się większe z powodu napływających komórek układu odpornościowego. W pierwszych latach życia migdałki w gardle odgrywają ważną rolę w adaptacji układu odpornościowego do warunków środowiska.
Powiększone migdałki to bardzo częsta przyczyna wizyt u laryngologa, która dotyczy zarówno dzieci, jak i dorosłych. Objawy mogą obejmować ból gardła, trudności w przełykaniu, gorączkę oraz powiększone i przekrwione migdałki. Infekcja jest wywoływana zarówno przez wirusy, jak i bakterie, z których najczęściej spotykanym patogenem jest paciorkowiec beta-hemolizujący z grupy A (GABHS). W niektórych przypadkach zapalenie migdałków może być powikłane ropniami okołomigdałkowymi lub prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego.
Chore migdałki – przyczyny
Zapalenie migdałków najczęściej jest wynikiem infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Stan zapalny mogą także wywołać grzyby (grzybica migdałków), a także pierwotniaki. Generalnie do najpowszechniejszych przyczyn zaliczamy:
- infekcje wirusowe – w tym przede wszystkim adenowirusy, rhinowirusy, koronawirusy. Dużo rzadziej przyczyną jest wirus Epsteina-Barr (wywołujący mononukleozę), cytomegalii, różyczki, HIV czy zapalenia wątroby typu A. W tych ostatnich przypadkach czynniki chorobotwórcze powodują schorzenia podstawowe, natomiast przerost migdałków jest objawem współistniejącym. Migdałki – zapalenie o podłożu wirusowym charakteryzuje się przekrwieniem i obrzęknięciem struktur, natomiast bezpośrednio na ich powierzchni nie obserwuje się białego nalotu,
- infekcje bakteryjne – są rzadsze niż wirusowe i powodują ropne zapalenie migdałka. Przyczyną są zazwyczaj paciorkowce beta–hemolizujące grupy A (S. pyogenes), S.aureus, S. pneumoniae i H.influenza., które mogą prowadzić do poważnych powikłań, jeśli nie są odpowiednio leczone. Ropne migdałki posiadają na powierzchni typowy biały naciek, który pozwala łatwo zróżnicować przyczynę zapalenia,
- choroby ogólnoustrojowe – cukrzyca, nadczynność tarczycy, alergie, refluks żołądkowo-przełykowy, nowotwór,
- czynniki środowiskowe – przebywanie w zatłoczonych miejscach, narażenie na dym papierosowy czy zanieczyszczone powietrze, osłabienie odporności, ciało obce znajdujące się w okolicy gardła, niewłaściwa temperatura i wilgotność powietrza.
Objawy i diagnostyka
Typowe objawy zapalenia migdałków obejmują:
- ból gardła i trudności w przełykaniu,
- zaczerwienione i spuchnięte migdałki,
- białe lub żółtawe naloty na migdałkach,
- gorączkę i dreszcze,
- powiększone węzły chłonne szyi,
- ogólne osłabienie organizmu, bóle głowy, dreszcze,
- zmiana tonu głosu,
- kichanie, kaszel.
Diagnoza stawiana jest na podstawie badania fizykalnego oraz wywiadu medycznego. W niektórych przypadkach wykonuje się badania laboratoryjne, takie jak wymaz z gardła w celu wykrycia obecności bakterii.
Leczenie zapalenia migdałków
Leczenie zapalenia migdałków zależy od przyczyny infekcji. W przypadku zakażeń wirusowych stosuje się leczenie objawowe, łagodzące dolegliwości takie jak ból gardła i gorączka. Używa się pastylek do ssania, leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych czy też sprayów redukujących stan zapalny. Infekcje bakteryjne wymagają indywidualnej antybiotykoterapii, aby zapobiec powikłaniom, takim jak gorączka reumatyczna czy zapalenie nerek.
Nawracające i przewlekłe zapalenie migdałków u dorosłych i dzieci często wymaga podjęcia działań chirurgicznych. W tym przypadku jest to tonsillektomia, czyli operacyjne usunięcie migdałków. Zabieg jest stosowany także w przypadkach powikłanych ropniami okołomigdałkowymi.
Tonsillektomia w Klinice OT.CO w Warszawie
Wskazania do zabiegu
Przerośnięte migdałki dotyczą osób w każdym wieku. Bezwzględnym wskazaniem do usunięcia migdałków jest ich nadmierny przerost, który powoduje trudności w oddychaniu, połykaniu, utrudnienia w mowie, a także może prowadzić do obturacyjnego bezdechu sennego. Powiększone migdałki u dzieci, mogą wpływać na rozwój twarzoczaszki oraz na jakość snu, co może mieć dalsze konsekwencje zdrowotne.
Kolejnym wskazaniem do operacji chirurgicznej są nawracające stany zapalne migdałków, które mogą prowadzić do przewlekłego zapalenia migdałków lub zatok obocznych nosa. Powtarzające się infekcje znacząco obniżają jakość życia, powodując ból gardła, gorączkę, ogólne osłabienie organizmu i zwiększone ryzyko powikłań, takich jak gorączka reumatyczna czy zapalenie nerek. Toczący się proces nowotworowy, pierwotna gruźlica migdałków czy nosicielstwo błonicy to także podstawy do usunięcia migdałków.
Ropień okołomigdałkowy, czyli nagromadzenie ropy wokół migdałków, jest poważnym wskazaniem do tonsillektomii. Ropień prowadzi do silnego bólu, trudności w przełykaniu, problemów z oddychaniem, a w niektórych przypadkach nawet do posocznicy, co wymaga natychmiastowej interwencji chirurgicznej.
Tonsillektomia jest najczęściej wykonywana u osób dorosłych oraz starszych dzieci (około 8–10 roku życia). U młodszych dzieci, z uwagi na ich funkcje odpornościowe, migdałki są zwykle usuwane częściowo w procedurze zwanej tonsillotomią, aby zachować ich ochronne właściwości immunologiczne.
Przeciwwskazania
Wycinanie migdałków u dorosłego jest przeciwwskazane w następujących sytuacjach:
- skazy krwotoczne i zaburzenia krzepnięcia krwi,
- niewydolność krążenia,
- niewydolność oddechowa,
- rozszczep podniebienia,
- zbyt krótkie podniebienie,
- aktywna postać gruźlicy,
- zanikowy przewlekły nieżyt gardła,
- niewydolność podniebienno-gardłowa.
Przebieg zabiegu
Przed tonsillektomią należy odbyć konsultację z lekarzem laryngologiem oraz anestezjologiem. Konieczny jest szczegółowy wywiad z pacjentem, w ramach którego specjalista kwalifikuje go do zabiegu i wyklucza ewentualne przeciwwskazania.
Tydzień przed operacją nie należy przyjmować niesteroidowych leków przeciwzapalnych, natomiast bezpośrednio 6h przed zabiegiem nie wolno pić i jeść.
Zabieg usunięcia migdałka jest wykonywana w znieczuleniu ogólnym. Chirurg całkowicie usuwa migdałki przy użyciu skalpela lub z użyciem alternatywnej metody BIZact. Innowacyjny sprzęt elektrochirurgiczny umożliwia precyzyjne oddzielenie migdałka od sąsiadujących tkanek. Operacja z wykorzystaniem techniki BIZact jest praktycznie bezkrwawa, stosunkowo szybka, zapewnia także sprawne gojenie rany i minimalne dolegliwości bólowe. Zabieg trwa około godziny, a pacjent może wrócić do domu tego samego dnia. Po operacji zaleca się unikanie ciężkich prac fizycznych oraz spożywanie miękkich pokarmów przez kilka dni.
Po tonsillektomii pacjent może doświadczać bólu gardła, który ustępuje po kilku dniach. Pełna rekonwalescencja trwa zwykle około dwóch tygodni.
Efekty zabiegu
Zauważalne skutki usunięcia migdałków u dorosłych to przede wszystkim ustąpienie nawracających infekcji. Pacjenci doświadczają zmniejszenia częstotliwości infekcji gardła, zapalenia migdałków i innych infekcji górnych dróg oddechowych. Zabieg znacznie poprawia oddychanie, zwłaszcza w nocy, co pomaga w leczeniu obturacyjnego bezdechu sennego. Poprawa jakości snu często prowadzi do ogólnego wzrostu poziomu energii i lepszego samopoczucia w ciągu dnia. Skutkiem wycięcia migdałków jest także zmniejszenie bólu gardła, a także poprawa mowy i połykania.
Zapalenie migdałków jest powszechną infekcją, która może prowadzić do poważnych powikłań, jeśli nie jest odpowiednio leczona. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie, w tym antybiotykoterapia lub tonsillektomia, mogą skutecznie zapobiec komplikacjom i poprawić jakość życia. Jeśli cierpisz na nawracające zapalenie migdałków, warto skonsultować się z laryngologiem, aby omówić najlepsze metody leczenia i cieszyć się pełnią życia bez infekcji, ot co!
