Od kilku miesięcy na świecie przeprowadzana jest akcja szczepień przeciwko covid-19 mająca powstrzymać pandemię wywołaną wirusem SARS-Cov-2. Wprowadzenie na rynek szczepionki przeciwko wirusowi wzbudziło także wiele kontrowersji u pacjentów. Okres lockdownu przyczynił się równocześnie do tego, że obecnie bardzo wzrosło zainteresowanie medycyną estetyczną. Pojawiło się więc wiele wątpliwości dotyczących korelacji pomiędzy szczepionką na COVID-19 a aplikacją wypełniaczy do tkanek miękkich (głównie kwasu hialuronowego).
Działanie szczepionki na COVID-19
Zarówno szczepionka na COVID-19 firmy Pfizer, jak i szczepionka firmy Moderna mają zdolność do aktywnego uodporniania w celu zapobiegania chorobie wywołanej przez wirusa SARS – COV – 2. Przyczyniają się do naturalnej produkcji przeciwciał i stymulują układ immunologiczny do ochrony przed chorobą. Aktualne dane oceniające wpływ stosowanych zabiegów medycyny estetycznej na bezpieczeństwo szczepień przeciwko COVID-19 wskazują, że nie ma żadnych przeciwwskazań do wykonywania szczepień u pacjentów, którzy wcześniej poddawali się zabiegom z użyciem kwasu hialuronowego, toksyny botulinowej, mezoterapii oraz laseroterapii.
Działania niepożądane po szczepieniu u pacjentów z zaaplikowanym kwasem hialuronowym
W styczniu pojawiła się informacja, że u 3 osób poddanych szczepieniu Moderna, które wcześniej miały aplikowany kwas hialuronowy, wystąpiły w miejscu podania kwasu: obrzęk, zaczerwienienie oraz stan zapalny. Wszystkie z objawów ustąpiły jednak po zastosowaniu tradycyjnego leczenia ambulatoryjnego. Z medycznego punktu widzenia zaistniałe objawy można wyjaśnić opóźnioną reakcją immunologiczną na wypełniacz (kwas hialuronowy). Reakcja ta obserwowana jest w rzadkich przypadkach u osób, które mają pewne predyspozycje w wyniku pobudzenia układu immunologicznego (w tym wypadku była to szczepionka). U pacjentów tych istnieje często tego typu zachowanie także przy innych zabiegach. Syndrom ten nosi nazwę ASIA – Autoimmune/ Inflammatory Syndrom Induced by Adjuvants.
Znaczenie problemu – zalecenia dla lekarzy
Zaistniały problem u 3 pacjentów wydaje się być bardzo rzadkim zjawiskiem, które można łatwo wyleczyć i występuje przy innych procedurach medycznych. Amerykańskie Towarzystwo Chirurgii Dermatologicznej od razu wydało stosowne oświadczenie i wytyczne dla lekarzy. Towarzystwo naukowe zapewnia, że zabiegi z zakresu medycyny estetycznej w żadnym wypadku nie są przeciwwskazaniem do aplikacji szczepienia przeciwko COVID-19. Specjaliści zalecają także lekarzom zbieranie wywiadu ze zwróceniem szczególnej uwagi na niespecyficzne reakcje po wcześniejszym podaniu kwasu hialuronowego. Należy również odroczyć aplikację kwasu na okres jednego miesiąca od ostatniej dawki szczepionki, poinformować pacjenta o możliwych skutkach ubocznych, a także przekazać informacje do instytucji nadzorujących o wystąpieniu ewentualnych działań niepożądanych.
Oświadczenie ASDS w sprawie wypełniaczy skórnych
Amerykańscy specjaliści zgodnie stwierdzają, że stany zapalne po aplikacji wypełnień skórnych występują bardzo rzadko zarówno w przypadku wypełniaczy zawierających kwas hialuronowy, jak i tych, które go nie mają. Dowody sugerują, że reakcje niepożądane mogą być przyczyną immunologicznych chorób wirusowych i bakteryjnych, szczepień (np. szczepionką na grypę) i zabiegów stomatologicznych.
Te niezwykle rzadkie zjawiska niepożądane są przejściowe i ustępują po leczeniu doustnymi lekami – kortykosteroidy i hialuronidaza. Często znikają również bez żadnej ingerencji. Pacjenci, którzy stosują wypełniacze skórne, nie powinni być więc zniechęceni ani wykluczani z otrzymania jakichkolwiek szczepionek. Te osoby, które otrzymały szczepionkę, nie powinny być natomiast w przyszłości wykluczeni z otrzymywania wypełniaczy skórnych.
Pacjenci z chorobami dermatologicznymi
Polskie Towarzystwo Dermatologiczne, a także Konsultant Krajowy ds. Dermatologii i Wenerologii opublikowali stanowisko w sprawie szczepień przeciwko COVID-19 u pacjentów, którzy borykają się z chorobami dermatologicznymi. Wiele osób z przewlekłymi chorobami dermatologicznymi przewlekle i długotrwale przyjmuje leki immunomodulujące lub immunosupresyjne oraz stosuje terapie biologiczne.
U pacjentów z przewlekłymi dermatozami, które przyjmują takie leki, należy zastosować koniecznie szczepienia przeciwko COVID-19. Jednak w każdym przypadku, zaleca się najpierw konsultację z lekarzem kwalifikującym do zaszczepienia, ponieważ podejmuje on decyzję indywidualnie, w zależności od zaistniałego problemu. Specjaliści zapewniają, że zastosowanie szczepionki na COVID – 19 obu firm u pacjentów z problemami dermatologicznymi wydaje się być bezpieczne. Uzyskane korzyści z faktu zaszczepienia znacząco przewyższają ewentualne ryzyko związane z podaniem szczepionki. Jeśli jest to możliwe, należy przeprowadzić szczepienie przed włączeniem leczenia immunosupresyjnego. Można także podać szczepionkę w trakcie stosowania leków, jednak należy pamiętać, że u części osób stosujących takie leki przez długi czas, odpowiedź poszczepienna może być nieco osłabiona. W rezultacie efektywność kliniczna szczepionki jest u nich niższa.
Wynalezienie i wprowadzanie na rynek szczepionki przeciwko wirusowi covid-19 jest istotnym przełomem w walce z pandemią. Równocześnie niestety stanowi powód wielu wątpliwości dotyczących bezpieczeństwa szczepień u osób, które przewlekle stosują leki oddziałujące na układ immunologiczny. Stanowisko Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego i Konsultanta Krajowego ds. Dermatologii i Wenerologii opiera swoje oświadczenia na dostępnej wiedzy i doświadczeniu klinicznym z zakresu szczepień na inne choroby. Specjaliści zgodnie przyznali, że nie ma dostępnych żadnych danych oceniających wpływ przyjmowanych przewlekle leków immunomodulujących na bezpieczeństwo szczepień przeciwko COVID-19. Nie ma też doniesień dotyczących wpływu tych szczepień na przebieg chorób dermatologicznych.
