W ostatnich latach odnotowano spadek zakażeń wirusem HIV, jednak w dalszym ciągu brakuje skutecznego sposobu na całkowite wyleczenie. Skupiono się więc na opracowaniu metody prewencyjnej. Jest nią profilaktyka przedekspozycyjna zakażenia HIV – PrEP. Dzięki tej metodzie istnieją możliwości na skuteczne zapobieganie przed zakażeniem HIV. Jest to szczególnie ważna metoda dla osób, które należą do grupy podwyższonego ryzyka zakażeniem się. Na czym więc dokładnie polega profilaktyka PrEP i kto może się jej poddać?
Czym właściwie jest PrEP?
PrEP (Pre–exposure Prophylaxis) to metoda profilaktyki, która polega na przyjmowaniu leków zmniejszających ryzyko zakażenia HIV. Jednak, aby były skuteczne należy je przyjmować w momencie, kiedy pacjent jest zdrowy, lub zaraz po ekspozycji. Jedna tabletka zawiera leki antyretrowirusowe – emtrycytabinę oraz tenofowir ograniczające transmisję oraz kopiowanie się wirusa, co w dużym stopniu zmniejsza ryzyko zakażenia. Ponadto emtrycytabina i tenofowir utrudniają wnikanie wirusa do krwi i jego przewlekły rozwój w organizmie.
PrEP – profilaktyka przedekspozycyjna HIV
Jak stosuje się leki?
Jedną z możliwości profilaktyki PrEP jest terapia ciągła, w której należy przyjmować tabletkę raz dziennie. Dzięki temu stężenie substancji czynnych mających za zadanie chronić organizm przed zakażeniem HIV będzie na odpowiednim poziomie. Nie należy zapominać o zalecanej dawce i odstawianiu leku bez konsultacji z lekarzem, ponieważ może to prowadzić do braku skuteczności terapii.
Istnieje również drugi schemat profilaktyki HIV z wykorzystaniem emtrycytabiny i tenofowiru, który polega na przyjmowaniu leków doraźnie (PrEP doraźny). Jednak, aby ten sposób był skuteczny, jak w przypadku regularnego przyjmowania (PrEP ciągły), należy przyjąć podwójną dawkę leku dwie godziny przed stosunkiem płciowym a następnie 1 tabletkę w 24 i 48 godzinie po pierwszej dawce.
Przeprowadzone badania dowodzą, że PrEP należy brać codziennie przez okres 4 – 7 dni, aby osiągnąć poziom ochronny.
Dla kogo przeznaczona jest metoda PrEP?
Profilaktyka przedekspozycyjna powinna być stosowana w uzasadnionych przypadkach u osób, u których ryzyko zakażenia HIV jest znacznie większe, np. wynikające z braku zabezpieczenia podczas stosunku, przyjmowania substancji odurzających lub utrzymywania bliskich kontaktów seksualnych z wieloma partnerami. Ponadto jest to metoda, która pozwala na bezpieczne staranie się o potomstwo, gdy jeden z partnerów jest nosicielem HIV.
Jaka jest skuteczność metody PrEP?
Wysoka skuteczność metody PrEP została potwierdzona przez wiele badań klinicznych, które zostały przeprowadzone zarówno wśród par heteroseksualnych jaki i homoseksualnych. Wyniki pokazały, że skuteczność profilaktyki przedeskpozycyjnej szacuje się nawet na 90%. Skuteczność terapii jest uwarunkowana wieloma czynnikami, m.in. regularnym przyjmowaniem leków czy częstotliwością zbliżeń z potencjalnymi nosicielami.
Bardzo ważne jest, aby przed rozpoczęciem leczenia pacjent wykonał testy serologiczne wykluczające zakażenie wirusem oraz diagnostykę innych chorób przenoszonych drogą płciową. Ponadto badania przed rozpoczęciem terapii PrEP powinny dotyczyć oceny stanu zdrowia nerek oraz wątroby.
Czy istnieją skutki uboczne PrEP?
Terapia przedekspozycyjna jest bezpieczna dla osób, u których stwierdzono dobry stan zdrowia. Należy jednak mieć na uwadze, że PrEP niesie ryzyko występowania skutków ubocznych manifestujących się m.in. utratą apetytu, niewielkim bólem głowy czy mdłościami. W większości przypadków dolegliwości mijają po krótkim czasie i leczenie może być kontynuowane. W przypadku stale utrzymujących się skutków niepożądanych niezwłocznie należy zgłosić się do lekarza prowadzącego, który podejmie decyzje o przerwaniu lub kontynuacji leczenia.
