Nadżerka szyjki macicy występuje w formie ubytku nabłonka. To nieregularny, zaczerwieniony obszar (erytroplakia), który występuje na szyjce macicy. Do jego powstania zachodzi w sytuacji, gdy nabłonek z części pochwowej powoduje wypieranie nabłonka walcowatego z kanału szyjki macicy. Nadżerka wyglądem przypomina małą ranę o nierównej powierzchni, która na pierwszy rzut oka nie wygląda na nic groźnego. Z nadżerką zmaga się stosunkowo sporo kobiet – występuje u co trzeciej, czwartej pacjentki.
Wyróżnia się dwa rodzaje nadżerki – nadżerka prawdziwa i rzekoma. Nadżerka prawdziwa to obszar o wyraźnie kraterowym ubytku ochronnej warstwy nabłonka wielowarstwowego płaskiego. Obserwowana jest przede wszystkim w zaawansowanych przypadkach raka szyjki macicy. W przypadku nadżerki rzekomej jest to natomiast obszar powstający w wyniku zastąpienia nabłonka wielowarstwowego płaskiego przez nabłonek gruczołowy, który wyściela kanał szyjki macicy.
W celu odróżnienia jednej nadżerki od drugiej lekarz kieruje kobietę na dodatkową cytologię i kolposkopię. Po prawidłowym rozpoznaniu wyników, przeanalizowaniu historii przebytych chorób i wnikliwym wywiadzie klinicznym, specjalista może podjąć decyzję dotyczącą kolejnego etapu diagnozy – oceny histopatologicznej zmienionych chorobowo miejsc.
Dlaczego powstaje nadżerka szyjki macicy?
Nadżerka występuje u kobiet, które ignorują stany zapalne pochwy i nie poświęcają czasu na ich leczenie. Problem ten dotyka także pacjentki będące po porodzie (wtedy szyjka macicy jest osłabiona), które przeszły poronienie, rodziły wielokrotnie, używają domacicznej antykoncepcji, doznały urazów mechanicznych, a także mają wielu partnerów seksualnych.
Po czym poznać nadżerkę szyjki macicy?
Nadżerce nie towarzyszą specyficzne objawy, które mogłyby jednoznacznie pomóc w trafnej diagnozie. Często obserwuje się upławy o nieprzyjemnym zapachu podrażniające srom i powodujące infekcje. Kobieta może uskarżać się także na pieczenie i świąd części intymnych. Częstym powodem, z którym zgłaszają się kobiety to także krwawienia występujące w trakcie stosunku płciowego.
Objawy, które mogą świadczyć o nadżerce, wymagają pilnej konsultacji lekarskiej. Co prawda większość dolegliwości tego rodzaju musi być tylko obserwowana, a nie leczona, ale nie wszystkie z opisanych objawów to podstawa na wskazanie od razu występowania nadżerki. Kobiety powinny regularnie badać się u ginekologa, aby zapobiegać schorzeniom.
Jak przebiega diagnostyka nadżerki szyjki macicy?
Przed wykonaniem badań diagnostycznych kobiety nie powinny na 2 dni wcześniej współżyć, odczekać 3 – 4 dni jeśli przyjmowały środki dopochwowe. Najczęstszymi badaniami, które stosują ginekolodzy w celu rozpoznania nadżerki to m.in.:
- Cytologia, podczas której lekarz pobiera z szyjki macicy materiał do badania za pomocą specjalnej szczoteczki. Materiał przenosi się następnie na szkiełko, z którym przekazywany jest do laboratorium. Tam pod mikroskopem cytolog obserwuje, jakiej wielkości są pobrane komórki, jaką mają budowę i kształt. Cytologia to proste badanie w diagnostyce nadżerki. Za jej pomocą lekarz może ocenić stan szyjki macicy, wykryć stany zapalne, a nawet raka we wczesnym etapie rozwoju.
- Posiew, czyli pobranie z szyjki macicy i pochwy śluzu. W tym celu stosuje się specjalną szpatułkę. Badanie umożliwia ocenę rodzaju infekcji, które wywołują stan zapalny.
- Kolposkopia, podczas której ginekolog aplikuje do pochwy przyrząd podobny do mikroskopu połączonego z komputerem. Dzięki temu specjalista może wszystko zobaczyć na monitorze – obraz jest kilkukrotnie powiększony, co z kolei ułatwia dokładną analizę zmian. Podczas badania ginekolog może przeprowadzić także biopsję. Pozwoli ona potwierdzić lub wykluczyć istnienie komórek nowotworowych.
Jak przebiega leczenie nadżerki szyjki macicy?
Leczenie nadżerki szyjki macicy uzależnione jest od diagnozy i wyniku cytologii, badania kolposkopowego lub histopatologicznego, rozległości zmiany, a także wielu innych czynników. W przypadku nadżerki o niewielkich rozmiarach stosuje się leczenie środkami farmakologicznymi. Tabelki w formie leków przeciwzapalnych przyczyniają się do gojenia nadżerki.
Niewielkie zmiany leczone są także za pomocą koagulacji chemicznej. To bezbolesne leczenie niepowodujące blizn. Na małe zmiany przykłada się specjalistyczne środki niszczące stary nabłonek.
Leczenie nadżerki szyjki macicy w Klinice OT.CO w Warszawie
Jedną ze skuteczniejszych metod leczenia jest elektrokoagulacja, która polega na wykonywaniu serii błyśnięć elektrycznych spalających nadżerkę. Technika ta pozwala specjaliście dotrzeć do każdego chorego miejsca. Podczas zabiegu można wyczuć specyficzny zapach, który nie jest jednak niczym niebezpiecznym dla kobiety.
Gdy zmiany są niewielkie, lekarz może zlecić leczenie za pomocą koagulacji chemicznej. To całkowicie bezbolesna metoda i nie powoduje blizn. Na nadżerkę aplikuje się właściwe środki niszczące stary nabłonek, który z czasem zastępowany jest przez nowy.
Ginekolog może także skierować pacjentkę na zabieg zamrażania, który polega na wykorzystywaniu specjalnej elektrody zamrażającej tkanki szyjki macicy. Zabieg nie trwa długo – od 4 do 6 minut. W sytuacji gdy nadżerki mają spore rozmiary, zamrażanie wykonuje się za pomocą kilku końcówek. Zamrażanie przeprowadza się po miesiączce.
Inny sposób na usuwanie nadżerki to fotokoagulacja, która wykorzystuje końcówkę emitującą fale świetlne. Fotokoagulacja jest bezbolesna i nie powoduje powstawania blizn. Technika wyróżnia się dużą skutecznością przy niewielkich nadżerkach, a gojenie po zabiegu trwa około 14 dni.
Na czym polega postępowanie po leczeniu?
Po przeprowadzonym leczeniu nadżerki zalecane jest, aby powstrzymać się od współżycia, w szczególności głębokiej penetracji. Po wykonanym zabiegu szyjka macicy potrzebuje czasu, aby w pełni się zregenerować, co może być trudne przez nieustanne podrażnianie jej prąciem i nasieniem. W rezultacie może to doprowadzić do następnego uszkodzenia i krwawień.
Dlaczego warto leczyć nadżerkę szyjki macicy?
Nadżerka szyjki macicy może przekształcić się w groźny nowotwór szyjki macicy. Działaniem prewencyjnym, które może zapobiec rozwojowi raka szyjki macicy, jest leczenie wczesnych zmian. W tym celu wykonuje się skrining zdrowych pacjentek (umożliwia zidentyfikowanie grupy kobiet zagrożonych nowotworem), diagnostykę istniejących zmian chorobowych na szyjce macicy oraz leczenie zmian przednowotworowych.
Nadżerka szyjki macicy w zaawansowanej formie może także utrudniać zajście w ciążę. Powoduje to, że przed planowaną ciążą należy wyleczyć zdiagnozowaną nadżerkę. W sytuacji, gdy podczas ciąży zostanie wykryta nadżerka, w większości sytuacji stosuje się farmakologię. Zabiegi chirurgiczne są odkładane na czas po porodzie.
Warto pamiętać, że nadżerka nie jest zagrożeniem dla ciąży. Inaczej sytuacja wygląda z patogenami, które są za nią odpowiedzialne. Nadżerkę zawsze należy skonsultować z lekarzem, który wykona odpowiednie testy. Każda sytuacja jest inna i wymaga dokładnej diagnostyki.
