Ten odcinek podcastu to rozmowa Dr n. med. Piotra Turkowskiego (chirurga plastycznego) i Dr Katarzyny Stańskiej-Kowalik (otolaryngologa), poświęcona kompleksowej korekcji nosa, czyli rynoplastyce. Eksperci wyjaśniają, kiedy decyzja o operacji wynika z czystej „fanaberii”, a kiedy jest koniecznością medyczną podyktowaną zaburzoną drożnością nosa. Doktor Stańska-Kowalik szczegółowo omawia proces kwalifikacji pacjentów, zwracając szczególną uwagę na wpływ mediów społecznościowych na oczekiwania oraz konieczność wykluczenia dysmorfofobii (zaburzenia postrzegania ciała). Dowiesz się, jak realistycznie podchodzić do oczekiwanych efektów, dlaczego nos po operacji może wydawać się „obcy”, a także jak wygląda cała ścieżka pacjenta: od przygotowania do zabiegu po zalecenia dotyczące powrotu do pracy i sportu. To obowiązkowy materiał dla każdego, kto rozważa korektę nosa z przyczyn zarówno zdrowotnych, jak i estetycznych.
Transkrypcja:
Dr n. med. Piotr Turkowski: Cześć, jestem Piotr Turkowski, chirurg plastyczny. Tematem dzisiejszego odcinka będą zabiegi z zakresu otolaryngologii i chirurgii nosa. Gościem dzisiejszego spotkania jest Pani doktor Katarzyna Stańska-Kowalik. Chciałbym Pani doktor zadać kilka pytań.
Dr n. med. Katarzyna Stańska – Kowalik: Witam, dzień dobry. Słucham.
Dr n. med. Piotr Turkowski: Proszę nam powiedzieć: kiedy problem z nosem jest jedynie estetyczny (możemy nazwać to naszą fanaberią), a kiedy jest to problem funkcjonalny, który wymaga interwencji ze względu na stricte medyczne wskazania?
Dr n. med. Katarzyna Stańska – Kowalik: Jak już Pan doktor mnie przedstawił, jestem otolaryngologiem. Dlatego kwalifikując pacjenta do zabiegu rynoplastyki (plastycznej operacji nosa), przede wszystkim zwracam uwagę na funkcję. Czy jest ona zaburzona? Czy nos jest drożny? Jak operacja wpłynie na poprawę jego funkcjonalności
Oczywiście, część pacjentów zwraca uwagę również na wygląd: na skośny lub garbaty nos, na asymetrie. Jeżeli problem estetyczny idzie w parze z zaburzeniem funkcji nosa, to oczywiście możemy to skorygować. Czasem zmiana struktury zewnętrznej nosa wręcz poprawi jego funkcję.
Natomiast, jeżeli pacjent oddycha przez nos dobrze, a widzi bardzo niewielkie niuanse, które globalnie, patrząc na jego twarz, nie są zauważalne, to chirurgowi powinna zapalić się czerwona lampka. Trzeba ocenić, czy nie jest to fanaberia pacjenta, obsesja, lub czy pacjent nie cierpi na dysmorfofobię, czyli zaburzenie postrzegania własnego ciała.
Z takimi pacjentami trzeba być bardzo ostrożnym, ponieważ żadna operacja może ich nie zadowolić. Mało tego, kolejne operacje mogą pociągać następne, przez co wygląd twarzy może się bardzo zmieniać i będzie daleko odbiegał od przyjętych kanonów estetyki. W trakcie badania i rozmowy z pacjentem, analizując jego oczekiwania i reakcje, oceniamy, czy jest to fanaberia, czy rzeczywiste wskazanie medyczne.
Dr n. med. Piotr Turkowski: Jak Pani doktor ocenia, jaki wpływ na decyzję o zabiegu mają media społecznościowe? Czy ich wpływ jest pozytywny, czy negatywny?
Dr n. med. Katarzyna Stańska – Kowalik: W mediach społecznościowych promowany jest teraz atrakcyjny wygląd. Wiele modelek i modeli ma idealne proporcje twarzy, często dzięki operacjom plastycznym lub filtrom, które możemy nakładać na zdjęcia. Na pewno wpływa to na postrzeganie własnego ciała i na samoocenę. Jeżeli widzimy dookoła piękne, małe, zgrabne nosy, zaczynamy czasem patrzeć na swój nos krytycznie: „Może tutaj też trzeba coś poprawić?”.
Patrząc globalnie, uważam, że jeśli osoba ma dobrą samoocenę, jest świadoma, że nasze ciało jest asymetryczne, a nasze piękno leży przede wszystkim we wnętrzu – i nad tym trzeba pracować – to jest dobrze. Natomiast myślę, że promowanie idealnego obrazu w social mediach może u niektórych osób powodować obniżoną samoocenę i przez to chęć ingerencji w wygląd zewnętrzny, w tym operacje plastyczne nosa i twarzy.
Dr n. med. Piotr Turkowski: Czy pacjenci są świadomi powikłań? Czy po takim zabiegu można wyglądać gorzej? Jak często to się zdarza i czego pacjenci najczęściej od Pani doktor oczekują?
Dr n. med. Katarzyna Stańska – Kowalik: Zawsze, rozpoczynając rozmowę o operacji i ustalaniu oczekiwań, trzeba podkreślić: będzie lepiej, powinno być lepiej, ale nie będzie idealnie. Jeżeli na przykład w skali od 1 do 10 mamy bardzo poważną asymetrię nosa, ocenianą na 10, to możemy poprawić ten nos na 8, 7 lub 6. To już jest duży sukces. Będzie bardzo trudno osiągnąć idealny nosek. Trzeba pacjentowi uświadomić, że jego obraz wykreowany w głowie może odbiegać od efektu końcowego operacji. Bardzo ważna jest rozmowa i dopasowanie oczekiwań pacjenta do umiejętności chirurga i tego, co możemy mu zaoferować.
Jeżeli chodzi o to, czy pacjent będzie wyglądał gorzej po zabiegu: bezpośrednio po operacji plastycznej pacjent wygląda dość poważnie – ma obrzęki i podbiegnięcia krwawe pod oczami. Natomiast nie powinno mieć miejsca, że w dłuższym czasie po leczeniu nos wygląda gorzej niż przed operacją. Trzeba wiedzieć, że ostateczne efekty operacji plastycznej nosa oceniamy dopiero po upływie roku, gdy obrzęk i całe gojenie się zakończą.
Dr n. med. Piotr Turkowski: Ja też często widzę w swojej praktyce, że pacjentki i pacjenci po chirurgii nosa nie mogą się przyzwyczaić do swojej twarzy, bo wygląda inaczej. Czy mogłaby Pani doktor rozwinąć ten temat? Jak Pani doktor podchodzi do takich pacjentów i co im tłumaczy?
Dr n. med. Katarzyna Stańska – Kowalik: Nos znajduje się w centralnej części twarzy, jest pewnego rodzaju wizytówką człowieka. Dlatego każda ingerencja w jego wygląd wpływa na zmianę wyglądu całej twarzy. Po operacjach plastycznych nosa ten wygląd twarzy może być dla pacjenta nieco obcy.
Ważne jest, aby przy decydowaniu się na zakres operacji dobrze ustalić z pacjentem, czy nos, którego oczekuje, będzie pasował do proporcji i kształtu jego twarzy. Niestety, czasem bardzo mały nosek, który pacjenci chcą uzyskać, bo zobaczyli go u gwiazdy czy w mediach społecznościowych, może zupełnie nie pasować do ich proporcji. Dlatego kwalifikacja do zabiegu, rozmowa o oczekiwaniach i o tym, co będzie dla pacjenta odpowiednie, jest kluczowa przed operacją.
Dr n. med. Piotr Turkowski: Czy zdarza się Pani doktor, że pacjent przychodzi ze zdjęciem i ma takie oczekiwania, że trzeba mu odmówić? A kiedy wręcz zachęcamy do zabiegu, widząc, że jest dla pacjenta idealny?
Gość: Myślę, że zdjęcia ogólnie są pomocne, aby zrozumieć oczekiwania pacjenta. Pacjent nie zna naszego języka, nie wie, co to jest projekcja czy rotacja nosa. Mówi: „Chciałbym mieć taki mniejszy, bardziej proporcjonalny nosek”, ale co to dla niego znaczy, my nie wiemy. Jeżeli pokaże zdjęcie, jakim nosem byłby zainteresowany, możemy mu wtedy powiedzieć, że ten nos nie będzie pasował do Pani/Pana twarzy. Możemy też stwierdzić: „To jest fajny nos, ale ze względu na Pana warunki anatomiczne, nie jesteśmy w stanie uzyskać takiego efektu”. Musimy pamiętać, że nos jest bardzo skomplikowaną strukturą, składającą się z kości, chrząstek i tkanek miękkich. Często efekty uzyskane u jednej osoby są niemożliwe do osiągnięcia u innej. Zdjęcia, które przynosi pacjent, pozwalają nam zrozumieć jego oczekiwania i nawiązać wspólny język. Bardzo ważna jest też dokumentacja fotograficzna samego pacjenta przed operacją, aby udokumentować różnicę, ale również, aby na tych zdjęciach przedyskutować z pacjentem różne opcje i techniki, jakie będą wykorzystane.
Dr n. med. Piotr Turkowski: A kiedy Pani doktor zachęca do takiego zabiegu, widząc, że pacjentka ma ewidentne wskazania – czy to medyczne, czy estetyczne? W jakiej sytuacji zabieg jest wręcz stworzony dla pacjenta?
Dr n. med. Katarzyna Stańska – Kowalik: Rzeczywiście zdarza się, że przychodzi do mnie pacjent tylko z zaburzeniem drożności nosa, ale widząc, że nos jest skośny, po urazie lub nie pasuje do twarzy, proponuję, czy oprócz plastyki przegrody nosa nie byłby zainteresowany również korekcją nosa zewnętrznego. Pacjenci czasem o tym wcześniej nie myśleli. Kiedy jednak wyjaśniam, że na przykład w skośnym nosie poprawa całej struktury zewnętrznej pozytywnie wpłynie na jego drożność, często po namyśle decydują się na operację nosa zewnętrznego, uzyskując bardzo pozytywny rezultat – nie tylko funkcjonalny, ale i estetyczny. Ci pacjenci są często bardzo wdzięczni, że zwróciłam na to uwagę i dzięki temu mogli zmienić wygląd swojej twarzy.
Dr n. med. Piotr Turkowski: Jak wygląda przygotowanie pacjenta do zabiegu? Kiedy może wrócić do pracy, biorąc pod uwagę pracę biurową i fizyczną? Jakie są zalecenia po zabiegu?
Dr n. med. Katarzyna Stańska – Kowalik: Przed zabiegiem bardzo ważne jest wykluczenie i ewentualne wyleczenie stanu zapalnego błony śluzowej nosa, aby zminimalizować ryzyko powikłań infekcyjnych. Jeżeli są zmiany skórne typu trądzik, również należy wyleczyć wszelkie zmiany w obrębie twarzy, ponieważ to może wpływać na gojenie. Jeżeli chodzi o powrót do aktywności: sam zabieg i rekonwalescencja to około 2 tygodnie. W przypadku pracy biurowej pacjent może wrócić do aktywności zawodowej po około tygodniu, ewentualnie dwóch. Sport i noszenie okularów wymagają absencji na około 6 tygodni.
Dr n. med. Piotr Turkowski: Czyli po tym, jak znikną siniaki.
Dr n. med. Katarzyna Stańska – Kowalik: Tak.
Dr n. med. Piotr Turkowski: A kiedy mija taki pierwszy obrzęk po zabiegu, na tyle, żeby otoczenie nie zauważyło, że był wykonywany?
Dr n. med. Katarzyna Stańska – Kowalik: Okres zmniejszenia obrzęku i zniknięcia podbiegnięć krwawych to około tygodnia. Oczywiście, wszystko zależy od pacjenta i od tego, jak stosuje się do zaleceń chirurga. Stosujemy zimne okłady i leki wspomagające gojenie. Czasem po 3-4 dniach pacjent jest już w świetnej formie. Natomiast ten tydzień to jest rzeczywiście takie minimum – po tym czasie zdejmujemy szwy, opatrunek i pacjent, jeśli czuje się dobrze, może wrócić do swoich obowiązków.
Dr n. med. Piotr Turkowski: Czy chciałaby Pani doktor dodać coś od siebie, taki „home message” dla pacjentów? Co warto podkreślić na koniec naszej rozmowy?
Dr n. med. Katarzyna Stańska – Kowalik: Myślę, że jeżeli macie Państwo zaburzenia drożności nosa lub jakiekolwiek pytania dotyczące Waszego nosa, zapraszam serdecznie na konsultację do naszej kliniki.
Dr n. med. Piotr Turkowski: Taka konsultacja trwa około 30 minut. Wtedy jesteśmy w stanie omówić wszystkie wady, zalety i możliwości takiego zabiegu. Bardzo dziękuję Pani doktor za niezwykle interesującą rozmowę. Zachęcam pacjentów do odwiedzenia Pani doktor. Do zobaczenia.
Dr n. med. Katarzyna Stańska – Kowalik: Do widzenia.
Zapraszamy również do zapoznania się z poniższymi artykułami:
1. Gola R. Functional and esthetic rhinoplasty. Aesthetic Plast Surg. 2003 Sep-Oct;27(5):390-6. https://link.springer.com/article/10.1007/s00266-003-2136-9
2. Higgins S, Wysong A. Cosmetic Surgery and Body Dysmorphic Disorder – An Update. Int J Womens Dermatol. 2017 Nov 20;4(1):43-48. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5986110/
