Ślinianki podżuchwowe to parzyste gruczoły znajdujące się w dolnej części jamy ustnej, pod dolną szczęką. Odpowiadają za produkcję i wydzielanie śliny, która odgrywa ważną rolę w procesie trawienia, utrzymaniu zdrowia jamy ustnej oraz nawilżeniu błony śluzowej. Choroby ślinianek podżuchwowych mogą prowadzić do różnych problemów zdrowotnych i znacząco wpłynąć na komfort życia pacjenta.
Do najczęstszych objawów chorób związanych z zaburzeniem ślinianek podżuchwowych należą:
- ból i obrzęk w okolicach podżuchwowych – ból może być intensywny i pojawiać się zarówno w czasie, jak i poza posiłkami, a obrzęk może być widoczny lub wyczuwalny w okolicy gruczołów,
- suche usta – spowodowane zmniejszoną produkcją śliny, co może prowadzić do trudności w przełykaniu i mówieniu.
- zaburzenia smaku – mogą wystąpić zmiany w odczuwaniu smaku lub jego całkowity brak,
- gorączka i ogólne złe samopoczucie – szczególnie w przypadku infekcji lub stanów zapalnych.
- nieprzyjemny zapach z ust – może wynikać z zalegania bakterii w przewodach ślinowych.
Choroby ślinianek podżuchwowych – przyczyny
Choroby ślinianek podżuchwowych mogą wynikać z różnych przyczyn. Do najczęstszych należą:
- infekcje bakteryjne i wirusowe – zapalenie ślinianek może prowadzić do bólu, obrzęku i dyskomfortu,
- kamica ślinianek – powstawanie kamieni ślinowych może blokować przewody ślinowe, co prowadzi do bólu, obrzęku i trudności w wydzielaniu śliny,
- choroby autoimmunologiczne – takie jak zespół Sjögrena, często powodują przewlekłe zapalenie i uszkodzenie gruczołów ślinowych,
- nowotwory – zarówno łagodne, jak i złośliwe guzy mogą występować w śliniankach podżuchwowych, prowadząc do powiększenia gruczołu, bólu oraz innych objawów,
- czynniki anatomiczne i urazy – przyczyniają się do problemów z drożnością przewodów ślinowych, prowadząc do infekcji i stanów zapalnych.
Choroby ślinianek podżuchwowych – leczenie
Leczenie chorób ślinianek podżuchwowych zależy bezpośrednio od przyczyny leżącej u podstaw nieprawidłowości tych narządów. W przypadku infekcji bakteryjnych lekarz zaleca antybiotykoterapię. Wdrażane są także leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, które pomagają złagodzić ból i obrzęk.
Leczenie kamicy ślinianek może obejmować różnorodne techniki takie jak masaż gruczołu, stosowanie naświetleń czy, w niektórych przypadkach, zabiegi chirurgiczne mające na celu usunięcie kamieni. W przypadku nowotworów czy guzów, a także innych poważnych uszkodzeń gruczołów może być konieczne usunięcie części lub całej ślinianki.
W celu zapobiegania chorobom ślinianek podżuchwowych warto dbać o regularną higienę jamy ustnej, nie dopuszczać do odwodnienia, a także monitorować wszelkie niepokojące objawy i konsultować się z lekarzem laryngologiem w przypadku ich wystąpienia. Regularne badania kontrolne pomogą we wczesnym wykrywaniu problemów i skutecznym leczeniu.
Polecane zabiegi
Ślinianki podżuchwowe - pytania i odpowiedzi
Problemy ze śliniankami podżuchwowymi mogą obejmować:
- Kamica ślinianek – powstawanie kamieni ślinowych, które mogą blokować przewody ślinowe i utrudniać przepływ śliny.
- Zapalenie ślinianek – infekcje bakteryjne lub wirusowe, które mogą powodować obrzęk, ból i trudności w połykaniu.
- Nowotwory ślinianek – zarówno łagodne, jak i złośliwe guzy mogą rozwijać się w śliniankach, choć są stosunkowo rzadkie.
- Zespół Sjögrena – choroba autoimmunologiczna, w której dochodzi do uszkodzenia gruczołów ślinowych, co prowadzi do suchości w jamie ustnej.
Objawy mogą zależeć od konkretnej dolegliwości, ale najczęściej obejmują:
- Ból i obrzęk pod żuchwą – szczególnie podczas jedzenia, gdy wydzielanie śliny jest pobudzone.
- Suchość w jamie ustnej – zmniejszona produkcja śliny może prowadzić do uczucia suchości.
- Zaczerwienienie i tkliwość skóry w okolicy podżuchwowej.
- Trudności w połykaniu lub mówieniu – spowodowane obrzękiem ślinianek.
- Gorączka i osłabienie – w przypadku infekcji ślinianek.
- Wyciekanie ropy lub nieprzyjemna wydzielina z przewodów ślinowych – często w wyniku zapalenia.
- Kamienie ślinowe – mogą prowadzić do bólu i opuchlizny podczas jedzenia, kiedy ślina nie może swobodnie przepływać.
Diagnoza problemów ze śliniankami podżuchwowymi obejmuje:
- Wywiad medyczny i badanie fizykalne – lekarz może zbadać obszar podżuchwowy, aby wykryć obrzęk, zaczerwienienie i tkliwość.
- Ultrasonografia – pomaga wykryć kamienie ślinowe, obrzęk lub inne zmiany w śliniankach.
- Tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny – stosowane w bardziej skomplikowanych przypadkach, aby dokładnie ocenić strukturę ślinianek i wykryć ewentualne guzy.
- Sialografia – badanie rentgenowskie z użyciem kontrastu, które pokazuje przewody ślinowe i pomaga zlokalizować blokady.
- Biopsja – w przypadku podejrzenia nowotworu lub zespołu Sjögrena może być konieczne pobranie próbki tkanki do dalszych badań.
Leczenie zależy od przyczyny problemu i może obejmować:
- Leczenie kamicy ślinianek:
- Masaż ślinianek i pobudzanie produkcji śliny (np. ssanie kwaśnych cukierków) mogą pomóc w wypłukaniu drobnych kamieni.
- W przypadku większych kamieni konieczne może być ich chirurgiczne usunięcie.
- Leczenie infekcji:
- Antybiotyki – w przypadku bakteryjnego zapalenia ślinianek.
- Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne – mogą pomóc w łagodzeniu bólu i obrzęku.
- Nawilżanie jamy ustnej i unikanie odwodnienia.
- Leczenie zespołu Sjögrena:
- Leki immunosupresyjne – mogą być stosowane w celu zmniejszenia aktywności układu odpornościowego.
- Sztuczna ślina i inne środki nawilżające mogą pomóc w radzeniu sobie z suchością jamy ustnej.
- Leczenie nowotworów:
- Chirurgia – w celu usunięcia guza, jeśli jest to możliwe.
- Radioterapia lub chemioterapia – stosowane w przypadku nowotworów złośliwych.
Nieleczone problemy ze śliniankami mogą prowadzić do:
- Przewlekłego zapalenia ślinianek, które może powodować trwałe uszkodzenia gruczołu.
- Rozwoju ropnia – nagromadzenia ropy, które wymaga interwencji chirurgicznej.
- Zakażenia ogólnoustrojowego – infekcja ze ślinianek może rozprzestrzenić się na inne części ciała, szczególnie u osób z osłabionym układem odpornościowym.
- Blokad przewodów ślinowych – przewlekła kamica może prowadzić do trwałego uszkodzenia gruczołów.
