Właściwości i zastosowanie kwasu hialuronowego

Każda kobieta z pewnością posiadała lub posiada w swoich zbiorach pielęgnacyjnych, kosmetyk z dodatkiem kwasu hialuronowego. Jest on dodawany do coraz to większej ilości produktów pielęgnacyjnych. Wielokierunkowe działanie kwasu hialuronowego przyczynia się do jego rozpowszechnienia na rynku. W dzisiejszych czasach skóra jest wskaźnikiem zdrowia, dlatego kładziemy szczególny nacisk na jej kondycję, a producenci kosmetyków wzbogacają swoje produkty w najrozmaitsze składniki. Czym tak naprawdę jest kwas hialuronowy? Jak jest wytwarzany i w czym tkwi jego fenomen?

Czym jest kwas hialuronowy? – budowa i właściwości preparatu

Kwas hialuronowy jest polisacharydem, czyli wielocukrem. Tworzą go naprzemiennie ułożone cząsteczki N-acetyloglukozaminy i kwasu D-glukuronowego. Brzmi skomplikowanie, jednak jego budowa jest bardzo prosta. Podobnie jak spełniana przez niego funkcja, prosta, ale jakże ważna!

Jedna cząsteczka kwasu hialuronowego może związać ok. 250 cząsteczek wody.Tym samym, zapewnia prawidłowe nawodnienie i napięcie komórek naszego ciała. Odpowiada za ich nawilżenie i sprężystość. Kwas hialuronowy w organizmie tworzy na powierzchni skóry warstwę okluzyjną, zatrzymuje wilgoć, wygładza i wspomaga regenerację. Po aplikacji na skórę pozostawia subtelny film, który ogranicza utratę wody z powierzchni naskórka oraz wzmacnia barierę hydrolipidową.

Działanie ochronne polega na zwiększeniu odporności skóry na działanie niekorzystnych czynników zewnętrznych. Podobne właściwości wykazują kosmetyki z dodatkiem kwasu hialuronowego lub jego pochodnych. Większość kwasu hialuronowego zgromadzona jest w skórze właściwej, natomiast synteza tego związku jest prawie czterokrotnie większa w naskórku.

Wytwarzanie kwasu hialuronowego

Po raz pierwszy został zsyntetyzowany w 1964 roku. Co ciekawe, jest biokompatybilny – jego struktura i budowa są identyczne u wszystkich organizmów żywych. Stąd jego bardzo niska immunogenność. Źródłem kwasu hialuronowego są tkanki zwierzęce, natomiast do masowej produkcji kosmetyków wykorzystuje się głównie bakterie z rodzaju Streptococcus equi, syntetyzujące go podczas procesu biotechnologicznej fermentacji.

Odpowiednio dobrane warunki hodowli szczepów bakteryjnych oraz wysoki stopień oczyszczenia, warunkują produkcję kwasu hialuronowego o wysokiej jakości. W preparatach kosmetycznych występuje w stężeniach od 0,2 do 1%. Maksymalne stężenie hialuronianu sodu w balsamie do ciała to 2%.

Przeciwstarzeniowe działanie kwasu hialuronowego

Kwas hialuronowy jest stosowany w wielu produktach przeciwstarzeniowych. Wraz z wiekiem, komórki tracą zdolność do syntetyzowania tej cennej substancji, skóra ma większą tendencję do wysuszania, jest cieńsza i mniej jędrna. Zaobserwowano, że kwas hialuronowy wpływa na wzrost keratynocytów, chroniących naskórek przed procesami starzenia.

Wykazano również, że preparat aktywnie uczestniczy w sygnalizacji komórkowej skóry, poprzez wiązanie się z odpowiednimi receptorami, jednocześnie wpływając na stabilność macierzy pozakomórkowej. Wszystkie wyżej wymienione właściwości kwasu hialuronowego przemawiają za jego działaniem przeciwstarzeniowym i antyoksydacyjnym.

Dodatek składników aktywnych

Dodatek do kwasu hialuronowego innych substancji bioaktywnych np. witamin, białek, ekstraktów roślinnych czy probiotyków wzmacnia jego działanie nawilżające, regenerujące oraz przeciwstarzeniowe. Co więcej, taki zabieg przyczynia się do osiągnięcia dodatkowych efektów i korzyści m.in. przeciwutleniających, przeciwzapalnych, rozjaśniających czy fotoochronnych.

Dodatkowo zapewnia lepsze wchłanianie i zatrzymywanie tych aktywnych składników w warstwach skóry. Udowodniono, że kwas hialuronowy zwiększa penetrację składnika aktywnego poprzez warstwę rogową naskórka. Przykłady ekstraktów stosowanych w produktach kosmetycznych z kwasem hialuronowym i jego pochodnymi (np. hialuronian sodu) oraz biologiczne korzyści są następujące:

• związki fenolowe (zwiększenie wewnątrzkomórkowego stężenia ceramidów),
• polisacharydy (właściwości przeciwutleniające, przeciwzmarszczkowe),
• pierwiastki śladowe (wybielenie skóry),
• polifenole (łagodzenie przebarwień, zwiększenie jędrności skóry),
• kwasy tłuszczowe (działanie przeciwzapalne),
• amylopektyna (nawilżenie),
• błonnik (zdolności antyoksydacyjne),
• flawonoidy (właściwości przeciwutleniające, fotoochronne).

Usieciowanie kwasu hialuronowego a jego działanie

Aktywność biologiczna i penetracja kwasu hialuronowego w głąb skóry zależy przede wszystkim od masy cząsteczkowej jak i sposobu syntezy samego związku. Sam mechanizm wnikania substancji przez skórę jest nadal słabo poznany. Kwas hialuronowy wykorzystywany w kosmetyce różni się stopniem usieciowania cząsteczek. Im większy stopień usieciowania, tym mniejsze właściwości nawilżające kwasu hialuronowego. Nieusieciowany preparat posiada najlepsze właściwości nawilżające, im bardziej usieciowany, tym słabiej penetruje głębsze warstwy skóry. Jest wykorzystywany w kremach czy serach nawilżających. Istnieją również mieszanki, zawierające zarówno kwas hialuronowy o wysokiej, jak i niskiej masie cząsteczkowej.

Kwas hialuronowy usieciowany jest poddawany specjalnemu etapowi łączenia całych łańcuchów biopolimeru w większe struktury. Taka formuła jest dużo trwalsza i odporna na degradację. Preparaty usieciowane mają zastosowanie głównie podczas zabiegów medycyny estetycznej – wypełniania tkanek. Decydując się na usługi medycyny estetycznej pamiętajmy, aby korzystać z pomocy wykwalifikowanego personelu, korzystającego ze sprawdzonych preparatów dobrej jakości.

Kwas hialuronowy a medycyna estetyczna

Kwas hialuronowy odgrywa istotną rolę w medycynie estetycznej jako popularny składnik stosowany do poprawy wyglądu skóry i redukcji oznak starzenia się. Jest naturalnie występującym składnikiem w organizmie człowieka, odpowiadającym za nawilżenie i elastyczność skóry. W medycynie estetycznej kwas hialuronowy jest często wykorzystywany w postaci wypełniaczy do wyrównywania zmarszczek, poprawy konturów twarzy, zwiększenia objętości w ustach czy korekcji asymetrii. Oprócz zabiegów na twarz kwas hialuronowy może być wykorzystywany w interwencjach medycyny estetycznej takich jak:

• odmładzanie i modelowanie dłoni,
• powiększanie punktu G,
• wolumetria brody i żuchwy,
• uwrażliwienie łechtaczki, wypełnianie i modelowanie warg sromowych,
• wypełnianie bruzd nosowo-wargowych, wypełnienie doliny łez, skroni czy wypełnienie zmarszczek palacza.

Dzięki swojej zdolności do wiązania wody, kwas hialuronowy działa jako naturalny nawilżacz, poprawiając nawilżenie skóry i nadając jej zdrowszy, młodszy wygląd. Ponadto, wypełniacze na bazie kwasu hialuronowego są zazwyczaj dobrze tolerowane przez organizm i dają natychmiastowe rezultaty, co sprawia, że są bardzo popularne wśród Pacjentów poszukujących szybkich i skutecznych rozwiązań.

Jedną z głównych zalet kwasu hialuronowego jest również jego tymczasowy charakter – w przeciwieństwie do niektórych innych substancji używanych w medycynie estetycznej, efekty wypełniaczy na bazie kwasu hialuronowego są zazwyczaj tymczasowe, co daje pacjentom elastyczność i kontrolę nad swoim wyglądem.

Źródła:

1. Juncan A.M., Moisa G.D., et.al. Advantages of Hyaluronic Acid and Its Combination with Other Bioactive Ingredients in Cosmeceuticals, Molecules 2021.
2. Juhlin L. Hyaluronan in skin. J. Intern. Med. 1997; 242:61–66.
3. Turlier V., Rouquier A., Black D., Josse G., Auvergnat A., Briant A., Dahan S., Gassia V., Saint-Martory C., Zakaria W., et al. Assessment of the clinical efficacy of a hyaluronic acidbased deep wrinkle filler using new instrumental methods. J. Cosmet. Laser Ther. 2010; 12:195–202.
4. Becker L.C., Bergfeld W.F., Belsito D.V., Klaassen C.D., Marks J.G., Shank R.C., Slaga T.J., Snyder P.W., Ingredient C., Expert R., et al. Final Report of the Safety Assessment of Hyaluronic Acid, Potassium Hyaluronate, and Sodium Hyaluronate. Int. J. Toxicol. 2009; 28:5–67.