Pod terminem zapalenia piersi najczęściej rozumiemy zapalenie brodawki sutkowej lub zapalenie gruczołów sutkowych, występujące najczęściej u kobiet. W 95% zapalenie piersi zdarza się w okresie połogu, a pozostałe 5% stanowią zmiany pozapołogowe, które występują najczęściej u młodych kobiet, około 30. roku życia lub w okresie po 50. roku życia. Wyjaśniamy, czym się objawia takie zapalenie, jakie są jego przyczyny i jakie można podjąć działania jeszcze przed wizytą u specjalisty.
Objawy zapalenia piersi
Leczone zapalenie piersi trwa od 3 dni do około tygodnia i nie powinno pociągnąć za sobą szczególnych powikłań. Jeśli zainterweniujemy od razu po zaobserwowaniu pierwszych objawów, można ograniczyć przykre dolegliwości nawet do kilku godzin i uniknąć rozwoju zapalenia.
Wśród pierwszych objawów zapalenia piersi wyróżniamy obrzęk, ból i zaczerwienienie piersi, wraz z ociepleniem skóry oraz stanem podgorączkowym lub gorączką. Jeśli podejmiemy interwencję na wczesnym etapie, możemy liczyć na dosyć łagodny przebieg zapalenia i stosunkowo szybkie pozbycie się przykrych dolegliwości. Zapalenie początkowo obejmuje niewielki wycinek piersi, następnie rozszerza się o dodatkowe obszary, a w końcu wywołuje ogólnoustrojową reakcję organizmu.
Do kolejnych objawów występujących w zapaleniu piersi można zaliczyć widoczne zmiany w okolicy brodawki sutkowej, ropny wyciek lub ropny wyciek wraz z krwią oraz powiększenie węzłów chłonnych (najczęściej pachowych). Sygnałem, że rozwija się zapalenie jest również gorączka, przeważnie powyżej 38 stopni. Czasami w okolicy brodawki pojawia się ropień, który należy naciąć i opróżnić pod kontrolą lekarza. Lekarz dobierze również antybiotyk.
Chociaż stosunkowo rzadko, to zdarza się, że zapalenie wynika z nowotworu piersi. Wtedy do najczęstszych objawów zaliczamy wycieki i świąd brodawki, widoczne zmiany wokół niej, takie jak łuszcząca się skóra lub zaczerwienienie, a także trudne w leczeniu, niegojące się owrzodzenia.
Zapalenie piersi pozapołogowe – przyczyny
Pozapołogowe zapalenie sutka może być wywołane urazami mechanicznymi, zakażeniem bakteryjnym, a nawet nowotworem. Może również wynikać z zaburzeń funkcjonowania układu hormonalnego takich jak np. hiperprolaktynemia, czy zaburzenia związane z funkcjonowaniem gruczołu tarczycy. Leczenie pozapołogowego zapalenia sutka najczęściej polega na konsultacji z lekarzem, dobraniu antybiotykoterapii lub leków przeciwzapalnych i pobraniu próbki do wykonania badań mających pomóc w ustaleniu przyczyny zapalenia.
Zapalenia pozapołogowe niestety mają tendencję do nawrotów, dlatego tak istotne jest ustalenie ich przyczyny. Istnieje również odmiana zapalenia gruczołu sutkowego u noworodków, która spowodowana jest nadmiernym oddziaływaniem na dziecko hormonów matki w czasie ciąży. Leczenie polega na podawaniu antybiotyków. Problem o wiele częściej dotyka dziewczynek, niż chłopców.
Zapalenia w okresie połogu i karmienia piersią – przyczyny
Najczęstszą przyczyną zapalenia w okresie połogu jest zastój pokarmu. Zastój pokarmu można rozpoznać po tym, że pierś boli, jest opuchnięta i zaczerwieniona oraz nie wypływa z niej pokarm. Zastój może być spowodowany stresem i zmęczeniem organizmu, zbyt dużą ilością wytwarzanego pokarmu i nieprawidłową techniką karmienia. Zastój prowadzi do zapalenia, a nawet powstania ropnia. Oprócz wymienionych wyżej czynników do powstania zapalenia może się przyczynić noszenie zbyt ciasnej bielizny, próby zbyt wczesnego odstawiania niemowlęcia od piersi, urazy mechaniczne i zbyt rzadkie karmienie.
Profilaktyka przeciw zastojom
Najlepszą profilaktyką przeciwzastojową będzie przede wszystkim dbanie o siebie i regularne karmienie dziecka, na przemian z obu piersi. Wysypianie się, noszenie nieuciskającej i przewiewnej bielizny, ograniczanie stresorów do minimum i niedoprowadzanie do przemęczenia organizmu. Oprócz tego zapobiegać zastojom można na następujące sposoby:
- należy dbać o odpowiednią pozycję do karmienia, wysypiać się i karmić po równo z obu piersi,
- zwracać uwagę na to, czy dziecko obejmuje ustami całą brodawkę wraz z otoczką,
- należy karmić dziecko regularnie, nie doprowadzać do dłuższych przerw i nie próbować odstawiać go zbyt wcześnie,
- unikać dokarmiania dziecka mlekiem modyfikowanym.
Jeśli podejrzewamy, że nasza technika karmienia jest nieodpowiednia, warto zwrócić się o pomoc do położnej, pielęgniarki środowiskowej lub specjalisty laktacyjnego.
Co robić kiedy dochodzi do zastoju lub zapalenia?
Kiedy dochodzi do zastoju najczęściej mamy do czynienia z bólem w momencie przystawiania dziecka do piersi. Niestety, żeby pozbyć się zastoju, należy próbować nakarmić dziecko z chorej piersi przy każdym karmieniu, a dopiero kiedy się to nie uda, przystawiać je do zdrowej. Żeby ułatwić wypływanie pokarmu można rozgrzewać i masować pierś przed karmieniem. Warto zwrócić uwagę na to, żeby nos i broda dziecka znajdowały się od strony zmienionego miejsca. Po karmieniu, żeby zmniejszyć nieco dyskomfort warto ją schładzać i robić chłodne kompresy żelowe. Dość znanym sposobem na tego typu trudności są również okłady z kapusty. Taki okład przygotowujemy wkładając liść kapusty do lodówki, a kiedy jest już odpowiednio schłodzony, należy porozgniatać go tak, aby puścił sok i przykładać do piersi.
Kiedy mamy już do czynienia z objawami zapalenia, należy przede wszystkim odpocząć, wyspać się, nosić przewiewne, nieuciskające ubranie, masować i ogrzewać pierś. Warto również zażyć paracetamol lub ibuprofen, które pomogą zredukować ból i gorączkę. Lek oparty na ibuprofenie, ma również działanie przeciwzapalne. Kiedy objawy stanu zapalnego utrzymują się dłużej niż dobę, należy skontaktować się ze specjalistą, który dobierze odpowiednie leczenie, najprawdopodobniej antybiotykiem i niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi. Kiedy stan zapalny już przekształcił się w ropień, należy koniecznie skonsultować się ze specjalistą i dokonać oględzin zmienionego miejsca, ponieważ konieczna może okazać się interwencja chirurgiczna i opróżnianie ropnia.
