Niewielkich rozmiarów, twarde, nieregularne zmiany przypominające kamyki to nic innego, jak kamienie migdałkowe. Schorzenie to jest o tyle nieprzyjemne, ponieważ może powodować nieprzyjemny zapach z ust, infekcje w jamie ustnej, a także sprawiać wrażenie występującego ciała obcego w gardle. Czym spowodowane są kamienie migdałkowe i w jaki sposób można je wyleczyć?
Kamienie migdałkowe – co to jest?
Kamienie migdałkowe to stwardniałe narośla, które powstają w zagłębieniach migdałów podniebiennych. Migdałki są odpowiedzialne za ochronę przed przenikaniem do organizmu groźnych drobnoustrojów oraz patogenów. Wytwarzają także przeciwciała i cytokiny, które regulują stan zapalny. Każdy migdałek składa się natomiast z tkanki limfatycznej i posiada około 30 krypt zwiększających swoją powierzchnię oraz funkcje ochronne.
Kamienie migdałkowe powstają na skutek występowania infekcji bakteryjnych gardła oraz migdałków, m.in. angina. Nawracające lub niedoleczone stany zapalne prowadzą natomiast do powstawania na migdałkach zrostów oraz blizn. Te z kolei utrudniają proces samooczyszczania krypt podczas mówienia i przełykania śliny. Zalegające resztki pokarmowe, złuszczony nabłonek i wiele drobnoustrojów z upływem czasu wapnieją i twardnieją, co jest powodem wytworzenia trudnych do usunięcia w naturalny sposób grudek. Zazwyczaj mają jasny, żółtawy odcień ze średnicą do paru milimetrów. W skrajnych sytuacjach kamienie migdałkowe mogą jednak osiągać średnicę nawet do 3 centymetrów i wagę 50 gram. Takie zmiany są już dużym utrudnieniem w swobodnym mówieniu i przełykaniu.
Zdarza się tak, że wrodzona, wadliwa budowa krypt może sprzyjać powstawaniu kamieni migdałkowych. Do czynników, które ułatwiają powstawanie kamieni, zalicza się także niewłaściwą higienę jamy ustnej, refluks oraz palenie papierosów i dietę bogatą w cukry proste.
Jakie są objawy kamieni migdałkowych?
Występowanie kamieni migdałkowych można łatwo rozpoznać na podstawie takich objawów, jak m.in.:
- Bolącego gardła, które utrudnia przełykanie śliny. Czasem może promieniować w stronę jednego ucha.
- Obrzęki i zaczerwienienie migdałków – objawy stanu zapalnego.
- Metaliczny posmak w ustach, który zaburza odczuwanie smaków.
- Nieprzyjemny oddech z typowym gnilnym zapachem z ust. To skutek namnażania się bakterii jamy ustnej wywołujących procesy gnilne. W efekcie powstają substancje zapachowe zawierające siarkę. Nieprzyjemnego zapachu z ust nie można zniwelować higieną jamy ustnej, żuciem gumy oraz płukaniem jamy ustnej.
- Uczucie ciała obcego w gardle i odruchowy kaszel. Niewielkich rozmiarów kamienie migdałkowe bardzo często usuwa się właśnie poprzez odkasływanie lub odchrząkiwanie.
- W przypadku dużych kamieni migdałkowych widoczne białe grudki.
Jakie są przyczyny występowania kamieni migałkowych?
Kamienie migdałkowe powstają zwykle na skutek:
- odkładania się resztek pokarmu,
- gromadzenia się martwych krwinek,
- oddziaływania bakterii beztlenowych jamy ustnej.
Kamienie migdałkowe to zmiany składające się ze zgromadzonych resztek pokarmu, komórek złuszczonego nabłonka, martwych krwinek białych czy bakterii i drobnoustrojów. Migdałki natomiast wyróżniają się elastyczną strukturą, która sprawia, że w początkowej fazie kamienie są trudne do wyczucia. Jeśli ich rozmiar przekroczy centymetr, można jednak poczuć dyskomfort i odruchy wymiotne. Większe kamienie migdałkowe mogą natomiast wywoływać stan zapalny, dlatego też problemu nie należy lekceważyć.
Na czym polega diagnoza kamieni migdałkowych?
Kamienie migdałkowe bardzo łatwo można pomylić z anginą jednak wtedy antybiotyki nie przynoszą żadnego efektu leczenia. Nie jest to infekcja bakteryjna, którą można zwalczyć właśnie antybiotykiem i lek ten będzie tylko pogarszać stan chorego. Leczenie kamieni migdałkowych ma charakter przewlekły.
W jaki sposób leczyć kamienie migdałkowe?
Doraźną metodą leczenia kamieni migdałkowych jest płukanie ich przez regularne wypłukiwanie jamy ustnej naparami ziołowymi, które mają właściwości przeciwzapalne. Zalicza się do nich m.in. szałwię, roztwór wody utlenionej i płyny odkażające. Kamienie można też usuwać mechanicznie za pomocą patyczka lub szpatułki. Ta technika jest jednak dość żmudna, ponieważ wymaga sprawnej ręki, a nieumiejętne usuwanie może podrażnić śluzówkę, powodując ból.
W poważych przypadkach kamienie migdałkowe wymagają wizyty u laryngologa oraz przeprowadzenia zabiegu usunięcia zwapnień ze spłyceniem lub zamknięciem krypt. To tzw. kryptoliza, którą wykonuje się za pomocą lasera ablacyjnego CO2, kriochirurgii lub radiochirurgii. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Specjalista uszkadza błonę śluzową, w wyniku czego dochodzi do przebudowy tkanki migdałków i spłycenia dużych krypt. Następnie usuwa się zalegającą w nich treść, a drobne krypty ulegają zamknięciu.
Rezultaty zabiegu można zauważyć po dwóch tygodniach – miesiącu. Tyle czasu wymaga przebudowa tkanki w obrębie migdałków. Czasami niezbędne jest też chirurgiczne usunięcie migdałków.
Czy kamienie migdałkowe są groźne dla zdrowia?
Problem występowania kamieni migdałkowych dotyczy nawet 10% społeczeństwa. Zazwyczaj poza nieprzyjemnym oddechem wpływającym na ograniczenie kontaktów towarzyskich, kamienie nie powodują groźnych powikłań dla zdrowia. Nie są także niebezpieczne, gdy samoczynnie się oderwą, a chory przypadkowo je połknie. Jeśli jednak zwapnienia są duże i nieleczone, może dojść do występowania silnego stanu zapalnego gardła, migdałków czy zakażenia krwi.
Jakie powikłania powodują nieleczone kamienie migdałkowe?
Nieustannie zalegające w kryptach migdałkowych kamienie mogą spowodować utrzymujący się przewlekły stan zapalny, nie tylko w obrębie migdałków, ale także ucha środkowego. To także przyczyna zapalenia gardła, ropnia gardła i poważnych zaburzeń w przełykaniu. Kamienie migdałkowe to też potencjalne źródło zapalenia krwi, co w konsekwencji prowadzi do zapalenia wsierdzia.
W jaki sposób zapobiega się kamieniom migdałkowym?
Skuteczne zapobieganie rozwojowi kamieni migdałkowych jest praktycznie niemożliwe. Osoby zmagające się z przewlekłym stanem zapalnym mogą liczyć się z tym, że zabieg usunięcia migdałków będzie jednym ratunkiem.
Warto jednak pamiętać, że odpowiednia higiena jamy ustnej oraz częste mycie zębów i stosowanie nitki dentystycznej, może pomóc. Płukanie migdałków oraz jamy ustnej wraz z czyszczeniem ich przy użyciu wody utlenionej pozwala usunąć resztki jedzenia i bakterie, co z kolei zmniejsza ryzyko występowania kamieni.
Należy także pamiętać, że wiele innych schorzeń może powodować ból migdałków lub ich okolic i mogą przypominać objawy występujące przy kamieniach migdałkowych. Jest to m.in. zapalenie migdałków, angina, choroby dziąseł i próchnica zębów.
Dlaczego kamienie migdałkowe należy poddawać leczeniu?
Otwarte krypty migdałkowe to przyczyna wielu problemów. Mogą występować w nich właśnie kamienie migdałkowe, które powodują reakcję zapalną, powiększanie, bolesność migdałków oraz wrażenie obecności ciała obcego w jamie ustnej. Zmiany te to także przyczyna nieładnego, krępującego zapachu z ust. Warto także pamiętać, że pierwsze pojawienie się objawów mogących świadczyć o kamieniach migdałkowych, to najczęściej zapowiedź stałego nawracania problemów. Wtedy nawet po wyeliminowaniu kamieni przez odkaszlnięcie, wyciśnięcie czy płukanie, zmiany na migdałkach odbudowują się od 1 do 20 dni. Warto więc skonsultować się ze specjalistą, który pomoże skutecznie uporać się z problemem.
