Rzeżączka jest jedną z najczęściej występujących chorób przenoszonych drogą płciową. Wywołują ją bakterie Neisseria gonorrhoeae, które mogą zarażać zarówno mężczyzn, jak i kobiety, powodując poważne komplikacje zdrowotne, jeśli schorzenie nie zostanie odpowiednio i szybko leczone.
Jakie są przyczyny i sposób zakażenia rzeżączką?
Bakterie Neisseira gonorrhoeae przenoszone głównie przez kontakty seksualne odpowiadają za zakażenie. Najczęstszych sposobem zakażenia jest niebezpieczny kontakt seksualny z osobą, która jest nosicielem. Bakterie mogą być przenoszone podczas stosunku waginalnego, analnego i oralnego. Kobiety w ciąży, które są zakażone rzeżączką, mogą przekazać infekcje swojemu dziecku podczas porodu. Może to prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak zakażenie oczu noworodka, które powoduje ślepotę, jeśli nie zostanie szybko leczone.
Bakterie mogą przenosić się poprzez bezpośredni kontakt z zakażonymi błonami śluzowymi, w tym z błonami śluzowymi narządów płciowych, odbyt oraz gardło. Dlatego takie rodzaje tej choroby, jak rzeżączka gardła nie są niczym niespotykanym. Niebezpieczny seks bez prezerwatywy znacznie zwiększa ryzyko zakażenia, ponieważ bakterie mogą łatwo przenosić się między partnerami. Poza tym osoby, które mają wielu partnerów seksualnych, są bardziej narażona na rzeżączkę, zwłaszcza jeśli nie korzystają z prezerwatyw. Warto też pamiętać, że zakażeni rzeżączką mogą nie wykazywać żadnych objawów, co prowadzi do nieświadomego rozprzestrzeniania bakterii na innych partnerów seksualnych.
Jakie są objawy rzeżączki
Wiele osób zastanawia się, jak wygląda rzeżączka. Różne dolegliwości, które są odmienne w zależności od płci i miejsca zakażenia, mogą charakteryzować chorobę, jaką jest rzeżączka. Objawy u kobiet najczęściej są mylone z zapaleniem pęcherza moczowego – silny ból lub pieczenie podczas oddawania moczu. Z pochwy może wydobywać się również wydzielona o żółtawym lub zielonkawym kolorze i nieprzyjemnym zapachu. Poza tym Panie mogą zauważać u siebie krwawienia między miesiączkami i po stosunku seksualnym. Częstym objawem jest też ból w podbrzuszu, który związany jest z rozprzestrzenianiem się zakażenia na narządy miednicy mniejszej.
Rzeżączka u mężczyzn z kolei charakteryzuje się uczuciem bólu i pieczenia podczas oddawania moczu. To jeden z pierwszych objawów zakażenia. Panowie zauważają u siebie także ropną wydzielinę z cewki moczowej w kolorze żółtym, zielonym lub białym. Może też występować ból lub obrzęk jąder.
U obu płci może pojawić się rzeżączka w gardle – zwłaszcza po kontakcie oralnym. Wtedy charakterystycznym objawem zakażenia jest ból gardła. W przypadku zakażenia odbytu mogą pojawić się takie objawy, jak ból odbytu, świąd lub krwawienie. Jeśli z kolei doszło do kontaktu bakterii z oczami (np. podczas porodu, gdy matka jest zakażona), u dziecka może występować zapalenie spojówek.
Warto jednak pamiętać, że u około 50 – 70% zakażonych kobiet może nie występować żaden objaw. U mężczyzn bezobjawowy przebieg rzeżączki jest rzadki, ale również możliwy. Nieleczona rzeżączka może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak niepłodność, zakażenia stawów czy sepsa. Dlatego w przypadku podejrzenia zakażenia ważne jest, aby jak najszybciej skontaktować się z lekarzem i podjąć odpowiednie leczenie.
Po jakim czasie od zakażenia rzeżączką pojawiają się objawy?
Objawy rzeżączki pojawiają się od 2 do 14 dni po zakażeniu. Jednak u niektórych osób, zwłaszcza u kobiet, infekcja może przebiegać bezobjawowo. U mężczyzn zwykle objawy pojawiają się w ciągu 2 – 5 dni od zakażenia, chociaż mogą wystąpić nawet po dwóch tygodniach. Zazwyczaj pierwszym objawem jest pieczenie podczas oddawania moczu, a następnie ropna wydzielina z cewki moczowej.
U kobiet objawy pojawiają się zwykle po 10 dniach. Warto jednak pamiętać, że u Pań choroba to może rozwijać się bezobjawowo lub objawy są na tyle łagodne, że są mylone z innymi infekcjami.
Na czym polega leczenie rzeżączki?
Leczenie rzeżączki polega na stosowaniu antybiotyków, które są skuteczne w zwalczaniu bakterii Neisseria gonorrhoeae, odpowiedzialnych za tę chorobę. Leczenie jest zwykle proste i skuteczne, ale wymaga przestrzegania zaleceń lekarza oraz świadomości, że proces leczenia partnerów seksualnych jest kluczowy dla zapobiegania ponownemu zakażeniu.
Standardowy antybiotyk na rzeżączkę obejmuje podanie jednorazowej dawki, najczęściej w formie zastrzyku lub tabletki. Podaje się m.in. ceftriakson w formie jednorazowego zastrzyku lub azytromycynę doustnie w połączeniu z zastrzykiem. Ważne jest, aby wszyscy partnerzy seksualni zakażonej osoby zostali przebadani i w razie potrzeby poddani leczeniu. Zapobiega to ponownemu zakażeniu i dalszemu rozprzestrzenianiu choroby. Po zakończeniu procesu leczenia zwykle zaleca się ponowne badanie na rzeżączkę alab, aby upewnić się, że infekcja została całkowicie wyleczona. Jest to szczególnie ważne w przypadku rzeżączki gardła, gdzie skuteczność leczenia może być niższa.
Czasem lekarz może zlecić dodatkowo w formie diagnostyki badanie na rzeżączkę z krwi za pomocą testów molekularnych, które wykrywają materiał genetyczny bakterii i są bardzo czułe. Wykonywane są również wymazy z cewki moczowej, szyjki macicy, gardła i odbytu. Najczęściej stosuje się je w celu wykrycia obecności bakterii w miejscach, gdzie dochodzi do zakażenia.
Kiedy można zauważyć pierwsze efekty leczenia?
Efekty leczenia rzeżączki można zaobserwować w ciągu kilku dni od rozpoczęcia terapii antybiotykowej. Większość osób odczuwa poprawę, a objawy zaczynają ustępować w trakcie 2 – 3 dni po podaniu antybiotyku. Jednak pełne leczenie może potrwać do tygodnia lub dłużej, w zależności od zaawansowania zakażenia i indywidualnej reakcji organizmu na leczenie.
Po antybiotykoterapii ból, pieczenie w trakcie oddawania moczu czy inne objawy rzeżączki znikają w trakcie kilku dni. Zaleca się jednak, aby po 1 – 2 tygodniach od zakończenia terapii przeprowadzić badanie kontrolne w celu potwierdzenia, że infekcja została całkowicie wyleczona.
W Klinice OT.CO oferujemy kompleksowe usługi diagnostyczne i lecznicze w zakresie leczenia chorób przenoszonych drogą płciową. Jeśli masz pytania lub obawy związane z rzeżączką lub innymi STB, zapraszamy do kontaktu!
Źródła:- Stamm C.A., Miranda R.H., McGregor J.A., Leczenie najczęściej występujących zakażeń przenoszonych drogą płciową u młodzieży zgodnie z zasadami medycyny opartej na dowodach, Ginekologia po Dyplomie, listopad 2011, 45-54.
- Walter de Walthoffen Sz.J., Problemy zakażeń Neisseria gonorrhoea, Medycyna Ogólna i nauki o Zdrowiu, 2021, tom 27, nr 2, 134-138.
- gnostyka i leczenie rzeżączki: komentarz grupy ekspertów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Przeg. Dermatol 2014, 101,179-180
- IUSTI - Europejskie zalecenia diagnostyczne i terapeutyczne w rzeżączce u dorosłych, 2012. Przegl Dermatolog 2014, 101, 168-178
- Unemo M., Ross J.D.C., Serwin A.B., Gomberg M., Cusini M., Jensen J.S., 2020 European guideline for the diagnosis and treatment of gonorrhoea in adults, International Journal of STD & AIDS, 0 (0), 1-17, 10.1177/0956462420949126.
- Comunian-Carrasco G., Pena-Marti G.E., Marti-Carvajal A.J. and Cochrane Pregnancy and Childbirth Group, Antibiotics for treating gonorrhoea in pregnancy, Cochrane, Database Syst Rev, 2018, 2, doi: 10.1002/14651858.CD011167.pub2.
