Pokrzywka jest powszechnie występującym schorzeniem dotyczącym skóry. Zazwyczaj kojarzona jest z alergią pokarmową, ale nie jest to jedyna przyczyna jej występowania. Pokrzywka w przewlekłej formie może powodować ogromne uczucie wstydu, zaburzenia snu oraz funkcjonowanie w pracy. Na szczęście istnieją skuteczne sposoby w medycynie, które pozwalają pozbyć się tego problemu.
Czym jest pokrzywka?
Pokrzywka to nic innego, jak jedna z najczęściej występujących chorób skóry, która stanowi ogromny problem diagnostyczny dla lekarzy z wielu specjalności. Pacjenci borykają się wówczas z nagłymi zmianami skórnymi przypominającymi te po poparzeniu przez pokrzywę – stąd też nazwa choroby.
Zmiany skórne, które występują przy pokrzywce, wykazują się dużą zmiennością i dynamiką. Mogą mieć formę kilku wykwitów, lub też zajmować skórę całego ciała. Wysypka w trakcie pokrzywki wygląda jak drobne bąble z zaczerwienionym podłożem. Pokrzywkę wyróżnia także silne swędzenie. Zmiany nie utrzymują się jednak na skórze przez długi czas – pojawiają się szybko i tak samo szybko znikają – ustępują miejsca nowym. Ostra pokrzywka trwa maksymalnie kilka dni.
Jakie objawy świadczą o występowaniu pokrzywki?
Nazwa pokrzywki nie jest przypadkowa – typowe symptomy znane są każdemu, kto choć raz w życiu spotkał się z nieprzyjemnymi liśćmi pokrzywy lub został użądlony przez owada. Pokrzywkę można rozpoznać po tym, że na skórze występują wypukłe, zaczerwienione, blade bąble przypominające zmiany, jakie powstają pod wpływem kontaktu skóry z pokrzywą.
Pokrzywka nie jest bolesna i zwykle ustępuje po kilku dniach bez pozostawienia blizn lub przebarwień skórnych. Ta częsta dolegliwość może jednak skutecznie utrudnić funkcjonowanie, ponieważ bąble na ciele powodują swędzenie. Inne objawy mogą dotyczyć pieczenia lub kłucia, a po naciśnięciu na środek zaczerwienionego bąbla, zmiany przybierają kolor biały. Pokrzywka może też przemieszczać się po skórze.
Jakie są rodzaje pokrzywki?
Pokrzywkę dzieli się na kilka rodzajów, w zależności od czynników, które je powodują. Wyróżnia się więc m.in.:
- Pokrzywkę z zimna – występuje na skórze, która miała styczność z zimnym powietrzem lub wodą.
- Pokrzywka cholinergiczna – stanowi odpowiedź na pot spowodowany wysiłkiem fizycznym, stresem lub gorącym prysznicem.
- Pokrzywka kontaktowa – zmiany występują po kontakcie z alergenem lub inną substancją drażniącą, m.in. lateks, kosmetyki, mięso, pokrzywa itd.
- Pokrzywka uciskowa – bąble występują na skutek nacisku na dany obszar skóry, np. przez torebkę lub pas bezpieczeństwa.
- Pokrzywka słoneczna – obejmuje bąble w miejscach ciała, które zostały wystawione na działanie słońca – brzuch, górna część ud.
- Pokrzywka cieplna – występuje w miejscach skóry, które miały kontakt z gorącem.
Jakie są przyczyny pokrzywki?
Występowanie pokrzywki może być związane z wieloma czynnikami, dlatego też przy wystąpieniu typowych objawów należy przeanalizować takie czynniki, jak codzienną dietę, przyjmowane leki oraz sposób spędzania wolnego czasu. Czasem zdarza się tak, że osoby przebywające zbyt długo na słońcu lub zimnie borykają się właśnie z uciążliwą pokrzywką.
Gdy po upływie czasu pokrzywka nie znika, warto skonsultować się z lekarzem. Dotyczy to zwłaszcza dzieci i seniorów, dla których stosowanie ogólnodostępnych leków przeciwhistaminowych może okazać się groźne dla zdrowia. Do lekarza warto udać się również wtedy, gdy czerwone zmiany występują po raz kolejny. Specjalista podejmie wtedy decyzję, czy dolegliwości związane są z uczuleniem. Przyczynę pokrzywki często stanowi też stres, infekcja, ukąszenie owada oraz reakcja na przyjmowane leki.
Czerwone zmiany skórne mogą być też objawem alergii słonecznej. Pokrzywka słoneczna stanowi jedną z najczęstszych chorób, jakie występują w okresie lata. Pęcherze na skórze powstają pod wpływem słońca i powodują mocny świąd. Utrzymują się na skórze przez kilka godzin, po czym samoistnie ustępują. Osoby wrażliwe na promieniowanie UVB mogą zauważyć u siebie pokrzywkę w miejscach, gdzie słońce swobodnie oddziałuje – na dekolcie, rękach oraz nogach. W takich sytuacjach wystarczy stosowanie kremów ochronnych z filtrem.
Osoby uczulone na promenowanie UVA natomiast, mogą zauważyć u siebie pokrzywkę również w pochmurne dni. Promieniowanie UVA przenikają nawet przez szyby oraz ubranie, dlatego też pęcherze występują na całym ciele. Pokrzywka może w takich przypadkach utrzymywać się przez długi czas, a leczenie polega na ograniczeniu eksponowania skóry na promieniowanie słoneczne. Osoby uczulone na promieniowanie UVA powinny nosić długie bluzki i spodnie, które zakryją ich ciało. Gdy natomiast zauważą u siebie objawy pokrzywki słonecznej, powinny natychmiast skonsultować się z dermatologiem. Specjalista ten dobierze odpowiedni lek, aby złagodzić objawy uczulenia.
Jak diagnozuje się pokrzywkę?
Pokrzywka ostra nie wymaga zazwyczaj przeprowadzania diagnostyki, ponieważ objawy ustępują samoistnie w ciągu maksymalnie dwóch dni. Wyjątek stanowi pokrzywka związana z alergią pokarmową lub nadwrażliwością na niektóre leki. W takich przypadkach bardzo ważne jest to, aby odpowiednio wcześnie rozpoznać chorobę i zidentyfikować czynnik, który ją powoduje. Pozwala to zapobiec ewentualnym nawrotom alergii.
Jak powstaje pokrzywka?
Pokrzywka to reakcja naczyniowa a występowanie bąbla jest związane z przenikaniem osocza z naczyń krwionośnych do skóry. Wynika to ze zwiększonej przepuszczalności naczyń krwionośnych oraz ich rozszerzania się. Reakcja ta spowodowana jest natomiast substancjami chemicznymi, uwalnianymi z mastocytów.
Mastocyty zostają pobudzone na skutek reakcji alergicznych. Wtedy pokrzywka stanowi po prostu skórny objaw uczulenia na różne substancje. To zazwyczaj reakcja organizmu, która ogranicza się do skóry. Czasem jednak może stanowić pierwszy symptom świadczący o rozwijającej się reakcji uczuleniowej – anafilaktycznej.
Jak leczyć pokrzywkę?
Pokrzywkę leczy się za pomocą różnych leków przeciwhistaminowych w wyższych dawkach, niż te zalecane. Właśnie dlatego leczenie pokrzywki zawsze powinno odbywać się pod kontrolą lekarza. Gdy terapia nie przynosi pożądanych efektów, wtedy stosuje się również leki sterydowe lub cyklosporynę.
Zmiany alergiczne na skórze można też leczyć za pomocą preparatów ziołowych w formie naparów lub herbat. Sprawdzają się te, które w swoim składzie zawierają ziele świetlika, przytulii, liście pokrzywy i jeżyny, owoce róży i malin, korzeń łopianu czy mniszka.
Pokrzywka to reakcja naczyniowa a występowanie bąbla jest związane z przenikaniem osocza z naczyń krwionośnych do skóry. Wynika to ze zwiększonej przepuszczalności naczyń krwionośnych oraz ich rozszerzania się. Reakcja ta spowodowana jest natomiast substancjami chemicznymi, uwalnianymi z mastocytów.
Mastocyty zostają pobudzone na skutek reakcji alergicznych. Wtedy pokrzywka stanowi po prostu skórny objaw uczulenia na różne substancje. To zazwyczaj reakcja organizmu, która ogranicza się do skóry. Czasem jednak może stanowić pierwszy symptom świadczący o rozwijającej się reakcji uczuleniowej – anafilaktycznej.
Jak leczyć przewlekłą pokrzywkę?
W przypadku przewlekłej pokrzywki leczenie objawowe jest zwykle nieskuteczne. Nawet po większych dawkach leków przeciwhistaminowych. Komisja Europejska zatwierdziła wskazanie do zastosowania omalizumabu w leczeniu przewlekłej pokrzywki u osób, których organizm nie reagował na leki antyhistaminowe.
Przewlekłą pokrzywkę można rozpoznać po swędzących skórnych wykwitach rumieniowo-obrzekowych, które występują więcej niż sześć tygodni. Omalizumab to rekombinowane, humanizowane przeciwciała anty-IgE. Lek wiąże się z immunoglobulinami klasy E. Uniemożliwia równocześnie ich wiązanie z receptorami na bazofilach. Przyczynia się to do zmniejszenia ilości histaminy, jaka uwalniana jest z bazofilów po stymulacji alergicznej do 90%.
Badanie kliniczne w pokrzywce u dorosłych w Klinice OT.CO w Warszawie
Pozytywna opinia Komisji Europejskiej wynika z efektów trzech badań klinicznych (ASTERIA I, ASTERIA II i GLACIAL) obejmujących prawie 1000 Pacjentów, którzy chorowali na przewlekłą pokrzywkę i nie reagowali na leki antyhistaminowe. W badaniach udowodniono korzystny wpływ leku polegający na zmniejszeniu występujących bąbli, a także redukcji świądu. W wielu przypadkach doszło do całkowitego ustąpienia symptomów pokrzywki.
