Bezdech senny to zaburzenie snu, które objawia się krótkotrwałymi epizodami zatrzymania lub spłycenia oddechu. Epizod bezdechu trwa powyżej 10 sekund i może powtarzać się kilkakrotnie podczas każdej godziny snu. Choroba powoduje przejściowe niedotlenienie tkanek i znacznie obniża jakość życia. Pacjenci z tym problemem borykają się z chronicznym zmęczeniem, obniżoną koncentracją, pogorszoną kondycją, negatywnym samopoczuciem, a nawet nadciśnieniem tętniczym. Co więcej, zaburzenie utrudnia spokojny sen także domownikom, a sam chory chrapie i często wybudza się w nocy. Dlatego też tak ważna jest prawidłowa diagnostyka problemu i wdrożenie efektywnego leczenia.
Obturacyjny bezdech senny najczęściej dotyka mężczyzn po 40 r.ż. oraz kobiet w okresie menopauzalnym (50 r.ż.). Do czynników ryzyka rozwoju zalicza się stres, duży obwód szyi, otyłość brzuszną, przerośnięte migdałki, krzywą przegrodę nosa, a także inne stany, które przyczyniają się do zmniejszenia drożności układu oddechowego. Co więcej, choroby tarczy także zwiększają ryzyko rozwoju choroby.
Z czego wynika bezdech senny? Przyczyny
Bezdech senny może wynikać z różnych przyczyn. Warto jednak pamiętać, że niektóre osoby mogą być predysponowane do występowania tego zaburzenia bez wyraźnych czynników ryzyka. Często bezdech senny jest spowodowany następującymi stanami:
- nadwaga i otyłość – dodatkowa tkanka tłuszczowa wokół szyi zwęża drogi oddechowe,
- anomalie anatomiczne – powiększone migdałki, przerośnięta tkanka gardła, skrzywiona przegroda nosowa,
- problemy neurologiczne – dysfunkcja sygnalizacji mózgu do mięśni oddechowych,
- choroby przewlekłe – nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, niewydolność serca,
- styl życia – palenie papierosów, spożywanie alkoholu przed snem, który obniża napięcie mięśni gardła, co sprzyja chrapaniu i występowaniu epizodów niedotlenienia.
Bezdech senny objawia się przede wszystkim głośnym chrapaniem, przerywanym snem, nadmierną sennością w ciągu dnia, bólami głowy po przebudzeniu, a także problemami z koncentracją. Chorzy często doświadczają także porannych bólów głowy, zaburzeń emocjonalnych, wzmożoną potliwość, bólów w klatce piersiowej, suchości w ustach czy duszności.
Bezdech senny – leczenie
Dla zachowania dobrego samopoczucia psychofizycznego konieczne jest leczenie bezdechu sennego. Oprócz objawów zmęczenia, nieleczony bezdech często prowadzi do rozwinięcia się chorób serca, nadciśnienia tętniczego, refluksu czy cukrzycy. U osób z ciężką postacią bezdechu występuje także większe ryzyko zgonu spowodowanego nagłym zatrzymaniem akcji serca lub udarem.
Leczeniem choroby zajmuje się przede wszystkim laryngolog, który zleci odpowiednie badania i zabiegi mające na celu przywrócenie drożności nosa. Ważną kwestią jest prawidłowa diagnostyka różnicowa, a także określenie stopnia zaawansowania nieprawidłowości. Podstawowym i najdokładniejszym badaniem jest w tym przypadku polisomnografia, która ocenia różnorodne parametry zdrowotne podczas nocnego snu.
Leczenie polega także na zmianie stylu życia, która obejmuje redukcję masy ciała, wdrożenie regularnej aktywności fizycznej, zaprzestanie palenia papierosów i picia alkoholu oraz dbanie o właściwą higienę snu.
Bezdech senny - pytania i odpowiedzi
Bezdech senny może mieć różne przyczyny, w zależności od rodzaju:
- Obturacyjny bezdech senny (OBS) – spowodowany blokadą dróg oddechowych, często związany z:
- Nadmierną masą ciała, która zwiększa nacisk na gardło.
- Osłabieniem mięśni gardła, które zapadają się podczas snu.
- Powiększonymi migdałkami lub języczkiem.
- Skrzywioną przegrodą nosową lub polipami.
- Centralny bezdech senny – rzadszy typ, który występuje, gdy mózg nie wysyła odpowiednich sygnałów do mięśni oddechowych.
- Mieszany bezdech senny – kombinacja obturacyjnego i centralnego bezdechu sennego.
Objawy bezdechu sennego mogą obejmować:
- Głośne chrapanie – często przerywane przerwami w oddychaniu.
- Nagłe przebudzenia z uczuciem duszności – osoba może łapać powietrze lub dusić się podczas snu.
- Senność w ciągu dnia – z powodu wielokrotnych przerw w oddychaniu sen jest przerywany, co prowadzi do uczucia zmęczenia i senności w ciągu dnia.
- Bóle głowy rano – wynikające z niedostatecznego dotlenienia organizmu podczas snu.
- Trudności z koncentracją – problemy z pamięcią, skupieniem i ogólną wydajnością w ciągu dnia.
- Suchość w ustach i ból gardła – wynikające z oddychania przez usta w nocy.
Czynniki zwiększające ryzyko rozwoju bezdechu sennego obejmują:
- Nadwaga – nadmiar tkanki tłuszczowej może prowadzić do zwężenia dróg oddechowych.
- Płeć męska – mężczyźni są bardziej podatni na bezdech senny niż kobiety.
- Wiek – ryzyko wzrasta po 40. roku życia.
- Palenie papierosów – zwiększa ryzyko zapalenia i retencji płynów w drogach oddechowych.
- Alkohol i środki uspokajające – mogą osłabić mięśnie gardła, zwiększając ryzyko zapadania się dróg oddechowych.
- Anatomia górnych dróg oddechowych – powiększone migdałki, mała żuchwa, skrzywiona przegroda nosowa mogą blokować przepływ powietrza.
Diagnoza bezdechu sennego wymaga konsultacji z lekarzem i przeprowadzenia badań, takich jak:
- Polisomnografia (badanie snu) – kompleksowe badanie przeprowadzane w laboratorium snu, które monitoruje aktywność mózgu, oddech, poziom tlenu we krwi, ruchy ciała i inne parametry podczas snu.
- Domowe badanie snu – w niektórych przypadkach możliwe jest przeprowadzenie prostszej wersji polisomnografii w domu.
- Ocena objawów – lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad na temat objawów, stylu życia i nawyków snu.
Nieleczony bezdech senny może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, w tym:
- Nadciśnienie tętnicze – przerwy w oddychaniu mogą powodować wzrost ciśnienia krwi.
- Choroby serca – bezdech senny zwiększa ryzyko zawału serca, arytmii i niewydolności serca.
- Cukrzyca typu 2 – osoby z bezdechem sennym mają większe ryzyko rozwinięcia cukrzycy.
- Udar mózgu – zwiększone ryzyko wystąpienia udaru związanego z brakiem dotlenienia mózgu.
- Senność i wypadki – brak jakościowego snu może prowadzić do senności w ciągu dnia, zwiększając ryzyko wypadków, szczególnie podczas prowadzenia pojazdów.
Należy skonsultować się z lekarzem, jeśli:
- Obserwujesz głośne chrapanie i przerwy w oddychaniu podczas snu (zauważone przez siebie lub partnera).
- Budzisz się często w nocy z uczuciem duszności lub łapania powietrza.
- Cierpisz na chroniczne zmęczenie, senność w ciągu dnia lub problemy z koncentracją.
- Masz inne schorzenia, takie jak nadciśnienie lub choroby serca, które mogą się pogarszać z powodu bezdechu sennego.
Wczesne zdiagnozowanie i leczenie bezdechu sennego może poprawić jakość życia i zmniejszyć ryzyko poważnych komplikacji zdrowotnych.
