O przepuklinie słyszał każdy z nas. Jest to problem zdrowotny, który nieleczony może powodować poważne konsekwencje dla naszego organizmu. Warto więc poznać, czym jest przepuklina, jak ją rozpoznać oraz co może ją powodować. Dzięki tej wiedzy będziemy mogli nie tylko zapobiegać, ale również wykryć tę nieprawidłowość na wczesnym etapie.
Czym jest przepuklina?
Jako przepuklinę określa się nieprawidłowe ułożenie narządów we wnętrzu organizmu. Inaczej mówiąc, jest to patologiczna zmiana polegająca na uwypukleniu do wewnątrz lub zewnątrz zawartości jamy ciała przez otwór w powłokach. Lokalizacja wystąpienia przepukliny to miejsce o obniżonej odporności. Budowa przepukliny to wrota, kanał, worek oraz zawartość. Przez wrota przepukliny przedostaje się zawartość. Jest to miejsce o mniejszym oporze tkanek. Natomiast kanał przepukliny to miejsce, którym zawartość może wydostać się poza prawidłową lokalizację. Z kolei worek przepuklinowy tworzony jest przez otrzewną i w nim może gromadzić się zawartość. Przy czym należy podkreślić, że zawartość może być różna, w zależności od ulokowania przepukliny.
Jakie są rodzaje przepukliny?
Przepukliny występują w wielu rodzajach. Najczęściej pojawiają się w obrębie od szyi do bioder. Swoją nazwę biorą właśnie od miejsca zlokalizowania. Dlatego można wyróżnić kilka podstawowych rodzajów przepuklin, takich jak:
- przepuklina pachwinowa,
- przepuklina pępkowa,
- przepuklina brzuszna,
- przepuklina rozworu przełykowego,
- przepuklina kresy białej,
- przepuklina udowa,
- przepuklina kręgosłupa.
Przepuklina pachwinowa ma miejsce wtedy, gdy do uwypuklenia zawartości jamy dochodzi w kanale pachwinowym. Można tutaj wyróżnić przepuklinę pachwinową skośną, prostą i nabytą. W większości przypadków podczas przepukliny pachwinowej dochodzi do uwypuklenia się pęcherza moczowego, bądź jajników. O przepuklinie nabytej mówimy zazwyczaj, gdy pojawi się u dorosłych osób. Około 60% przypadków przepuklin dotyczy pachwin, dlatego jest to jedno najczęściej występujących schorzeń. Należy też dodać, że dotyka większej ilości mężczyzn niż kobiet.
Przepuklina pępkowa to schorzenie, które z kolei najczęściej dotyka dzieci. Nie wyklucza się jednak pojawienie się jej u dorosłych. W przypadku małych dzieci problem przepukliny pępkowej zazwyczaj dotyczy uwypuklenia się jelita przez pierścień pępkowy i pojawia się w wieku niemowlęcym.
Natomiast przepuklina brzuszna ma miejsce, gdy tkanki uwypuklają się przez otwór między mięśniami brzucha. Wyróżnia się trzy rodzaje przepukliny brzusznej, jest to przepuklina w nadbrzuszu, Spiegla i rozeta. Ta pierwsza zlokalizowana jest między pępkiem a mostkiem i w większości przypadków nie jest dużych rozmiarów. Natomiast przepuklina Spiegla ulokowana jest na całej powięzi Spiegla pośrodku mięśni brzucha. Przepuklina rozeta powstaje na skutek cięcia chirurgicznego i jest nazywana również przepukliną pooperacyjną.
Przepuklina rozworu przełykowego pojawia się w obrębie dolnego odcinka przepony, kiedy część żołądka przedostaje się do klatki piersiowej właśnie przez przeponę. Problem ten często dotyka kobiety w ciąży i zazwyczaj pojawia się u osób dorosłych. W przypadku dzieci, schorzenie to uważa się za wadę wrodzoną.
Przepuklina kresy białej pojawia się na linii środkowej brzucha na ścięgnach mięśnia poprzecznego oraz skośnego brzucha. Znacznie częściej ten rodzaj przepukliny pojawia się u osób aktywnych fizycznie.
Do przepukliny udowej dochodzi, gdy narządy jamy brzusznej uwypuklają się przez kanał udowy w jego górnej bądź dolnej części. Ta przypadłość pojawia się częściej u kobiet jednak nie stanowi dużego odsetka zachorowań.
Ostatnim z rodzajów przepukliny jest przepuklina kręgosłupa. Nazywana potocznie wypadnięciem dysku. Narażone są na nie w sposób szczególny osoby uprawiające sport oraz, które w dużej mierze obciążają kręgosłup.
Oczywiście nie są to wszystkie rodzaje przepuklin, jakie mogą pojawić się w ludzkim organizmie, a tylko te najczęściej występujące.
Przyczyny powstawania przepukliny
Jednoznacznej przyczyny, która powoduje powstawanie przepukliny, nie da się określić. W dużej mierze będzie to zależeć od jej rodzaju oraz umiejscowienia. Wyjątkiem jest przepuklina pooperacyjna. Tutaj przyczyną są powikłania po cięciu chirurgicznym. Jednak można wyróżnić ogólne czynniki, które sprzyjają pojawieniu się schorzenia, jakim jest przepuklina. Zalicza się do nich:
- wady wrodzone powstałe jeszcze w okresie płodowym,
- gwałtowny wysiłek fizyczny w tym w szczególności podnoszenie ciężkich przedmiotów,
- brak aktywności fizycznej i siedzący tryb życia,
- nadmierne kilogramy,
- nałogowe palenie papierosów,
- zaparcia,
- choroby jelita grubego,
- przewlekły kaszel,
- przerost prostaty,
- liczne ciąże,
- choroby wpływające na pogorszenie się ciągłości tkanek łącznych.
Co więcej, podeszły wiek zwiększa ryzyko wystąpienia przepukliny, ze względu między innymi na zmniejszenie syntezy kolagenu, który jest kluczowym składnikiem tkanki łącznej. Dodatkowo upływający czas wpływa na pogorszenie kondycji powłok brzusznych oraz trudności w poruszaniu się, czyli brak odpowiedniej ilości aktywności. W przypadku przepukliny rozworu przełykowego kluczowe znaczenie ma budowa anatomiczna przepony, której dolny odcinek posiada zwieracz i przechodzi w przełyk. Kiedy dochodzi do zaburzenia w tej strukturze, wpust żołądka może przesuwać się ku górze jamy brzusznej, powodując ową przepuklinę. Natomiast przepuklina pępkowa, która najczęściej występuje u niemowląt, powodowana jest chwilową niedojrzałością organizmu i wraz z upływem czasu w większości przypadków znika samoistnie. Jak więc widać przyczyny przepukliny mogą być bardzo zróżnicowane, a schorzenie to dotyka zarówno kobiet jak i mężczyzn w różnym przedziale wiekowym.
Jak objawia się przepuklina?
Nierzadko bywa tak, że przepuklina nie jest zauważalna na początkowym stadium. Wszystko ze względu na to, że w większości przypadków nie daje jednoznacznych i dokuczliwych objawów. Dopiero z czasem mogą pojawić się nieprzyjemne i bolesne dolegliwości, które mogą zasugerować nam, że coś złego dzieje się w organizmie. Do powszechnych objawów przepukliny bez względu na jej rodzaj zalicza się pojawienie się zgrubienia w postaci guza. Ma on początkowo miękką strukturę i zlokalizowany jest w zależności od rodzaju przepukliny w miejscach charakterystycznych takich jak pachwiny, czy pępek. W większości przypadków, jeśli nie towarzyszy nam ból, nie zwracamy uwagi na pojawienie się tej zmiany. Jednak często bywa tak, że poza samym pojawieniem się guza możemy odczuwać objawy, takie jak:
- ból w obrębie miejsca pojawienia się przepukliny,
- uwidocznienie guza podczas wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej, jak przykładowo podczas parcia, czy wstawania z pozycji leżącej,
- ból podczas ucisku guza,
- ból w klatce piersiowej,
- kaszel,
- trudność w połykaniu,
Dodatkowo w przypadku przepukliny rozworu przełykowego pojawić się może uporczywa zgaga. Co więcej, do objawów świadczących, że może dotyczyć nas przepuklina, jest uczucie ciągnięcia w miejscu powstania przepukliny, ciągłe nudności, wzdęcia oraz wymioty. Niekiedy można też zauważyć zaczerwienioną skórę oraz może pojawić się gorączka. Każdy niepokojący objaw warto skonsultować z lekarzem, aby potwierdzić przepuklinę i rozpocząć odpowiednie leczenie. Trzeba mieć bowiem na uwadze, że bagatelizowanie przepukliny może skutkować poważnymi problemami zdrowotnymi.
Diagnostyka przepukliny
Potwierdzenie przepukliny odbywa się poprzez badanie palpacyjne. Lekarz w celu diagnostyki zleca wykonanie pacjentowi kilku ruchów w pozycji leżącej oraz stojącej. Wprawienie w ruch tłoczni brzusznej powoduje uwidocznienie istniejącej przepukliny. Dodatkowo w przypadku, gdy diagnostyka palpacyjna nie pozwala na jednoznaczne potwierdzenie przepukliny, wykorzystuje się nowoczesną technologię w postaci USG, czy też tomografii komputerowej.
Jak leczy się przepuklinę?
W zależności od rodzaju przepukliny przebieg leczenia może być różny. Przepuklina brzuszna może być leczona tylko operacyjnie przy wykorzystaniu tradycyjnej metody bądź też laparoskopowo. Tradycyjna operacja przepukliny brzusznej polega na opracowaniu zmiany oraz jej odprowadzeniu oraz zszyciu brzegów. Tak wygląda operacja niewielkiej przepukliny do 5 cm. Natomiast przy większych przepuklinach stosuje się dodatkowo syntetyczną siatkę, która ma pomóc w zamknięciu ubytku. Jest to metoda beznapięciowa. Z kolei leczenie laparoskopowe polega na wykonaniu niewielkich nacięć od 0,5 do 1,5 cm, przez które wprowadza się do wnętrza laparoskop. Podczas tej metody również wykorzystuje się siatkę z tworzywa sztucznego do zamknięcia wrót przepuklinowych. Dodatkowa użyta siatka ma zapobiec ponownemu powstaniu przepukliny.
Operacja przepukliny w Klinice OT.CO w Warszawie
Po leczeniu operacyjnym pacjent musi prowadzić oszczędny tryb życia. Należy ograniczyć aktywność fizyczną na okres od dwóch tygodni do nawet miesiąca w zależności od umiejscowienia i stanu zaawansowania operowanej przepukliny.
W przypadku przepukliny pępkowej u niemowląt leczenie może okazać się zbędne, ponieważ zazwyczaj wchłania się ona samoistnie wraz z rozwojem i wzrostem dziecka.
Czy przepuklinie można zapobiec?
Zdecydowanie osoby, u których przepuklina pojawiła się na skutek prowadzenia niezdrowego trybu życia bądź podnoszenia ciężkich przedmiotów, aby zapobiec ponownemu jej pojawieniu się, powinny unikać takich czynności. Co więcej, aby zmniejszyć ryzyko przepukliny, warto zadbać o umiarkowany ruch dostosowany do wieku oraz zbilansowaną dietę.
Konsekwencje nieleczonej przepukliny
Brak odpowiedniego leczenia przepukliny skutkuje jej powiększaniem oraz ograniczeniem w codziennych czynnościach. Do najbardziej niebezpiecznych powikłań tego schorzenia zalicza się zadzierzgnięcie lub uwięźnięcie przepukliny, które może powodować niedokrwienia tkanek i rozwoju martwicy. Ze względu na powyższe konsekwencje braku leczenia, warto objawy sugerujące, że możemy mieć przepuklinę skonsultować z lekarzem. Szybkie i odpowiednio dopasowane leczenie pozwoli zapobiec powikłaniom oraz pomoże w powrocie do normalnego funkcjonowania bez uporczywych dolegliwości.
