Bielactwo – przyczyny, objawy, jak leczyć albinizm?

Bielactwo jest stosunkowo często występującą chorobą, która dotyka nawet do 2% populacji ogólnej. Tak samo często dotyczy kobiet i mężczyzn. Występuje u osób o różnym kolorze skóry, jednak u osób z ciemniejszą karnacją jest o wiele bardziej widoczne. Związane jest z brakiem barwnika naturalnie występującego w skórze nazywanego melaniną. Dowiedz się, jak wygląda przebieg bielactwa i jak można je leczyć.

Objawy bielactwa

Bielactwo charakteryzuje się występującymi na różnych częściach ciała plamami odbarwieniowymi o jasnym, kredowym zabarwieniu. Spowodowane jest to zniszczeniem melaniny w określonych miejscach na ciele. Plamy pojawiające się w przebiegu choroby są dobrze odgraniczone od zdrowej skóry i zauważalne w czasie codziennego funkcjonowania chorego. Zazwyczaj mają rozmiar od kilku milimetrów do kilku centymetrów i kształt owalny lub okrągły. Plamy przeważnie pojawiają się w miejscach, które są dosyć dobrze wyeksponowane na światło słoneczne, czyli na twarzy, dłoniach i kończynach. Zdarza się, że pojawiają się również w wyniku uszkodzenia skóry – przerwania ciągłości, otarcia, podrażnienia czy poparzenia.

Przyczyny występowania schorzenia

Do tej pory mechanizm powstawania choroby nie został w pełni wyjaśniony. W literaturze przedmiotu znaleźć można jednak co najmniej kilka teorii, które miałyby wyjaśniać przyczyny powstawania bielactwa. Jedna z nich za czynnik decydujący o powstawaniu choroby uznaje procesy autoimmunologiczne. Wynika to z tego, że u Pacjentów cierpiących na bielactwo często wykrywa się przeciwciała przeciwko białkom melanocytów oraz choroby autoimmunologiczne takie jak Hashimoto czy choroba Addisona.

Mówi się także o możliwości udziału czynników wrodzonych w rozwoju choroby. Wówczas, u chorego obserwuje się wrodzone uszkodzenie melanocytów, które wraz ze wzrostem człowieka zbyt szybko ulegają uszkodzeniom i rozpadowi. Zdarzyć się może również tak, że bielactwo występuje w związku z podłożem wirusowym. Częściej wykrywa się je u osób będących nosicielami wirusa HIV, HCV i CMV, niż u osób zdrowych. Ostatecznie nie wyłoniono jednej teorii, która w pełni wyjaśniałaby etiopatogenezę choroby. Zakłada się, że zachorowanie związane jest z wieloma nakładającymi się na siebie czynnikami środowiskowymi i indywidualnymi.

Rodzaje bielactwa

W najbardziej podstawowych klasyfikacjach wyróżnia się bielactwo wrodzone i nabyte. Bielactwo wrodzone widoczne jest już u noworodków i utrzymuje się przez całe życie. Często nazywa się je albinizmem. Mechanizm powstawania albinizmu jest znany – w wyniku obecności wadliwego genu, dziecko nie posiada enzymu odpowiadającego za przekształcanie melaniny – tyrozynazy. Bielactwo nabyte przeważnie pojawia się w wieku młodzieńczym lub dorosłym, najczęściej przed 20. rokiem życia. Na to, czy choroba się uaktywni, wpływ mają głównie czynniki środowiskowe, chociaż nie wyklucza się również roli czynników genetycznych.

Klasyfikacje bielactwa według częstotliwości występowania plam

Bielactwo klasyfikować można nie tylko z uwagi na przyczynę występowania schorzenia, ale również częstotliwość i miejsce zlokalizowania plam na ciele. Wyróżnia się zatem:

• Postać ogniskową – w  przypadku której dobrze odgraniczone plamy pojawiają się w konkretnych miejscach na ciele. Najczęściej w skupiskach. Obejmują swoim zasięgiem obie strony ciała.
• Postać uogólnioną – kiedy plamy zajmują o wiele większą powierzchnię ciała niż w postaci ogniskowej. Mogą obejmować twarz i kończyny albo nawet do 80-90% powierzchni ciała.

Przebieg schorzenia

Przebieg choroby jest zróżnicowany zależnie od przypadku. Sporadycznie zdarza się, że bielactwo samo ustępuje. Przeważnie jednak plamy pojawiają się i nigdy nie znikają, ale jednocześnie nie przybywa ich zbyt wiele lub dochodzi do ciężkiego przebiegu, w którym choroba bardzo szybko postępuje i się rozprzestrzenia. Wiadomo, że negatywny wpływ na przebieg choroby mają traumatyczne doświadczenia życiowe i stres. Osoby cierpiące na dermatozy są znacznie bardziej podatne na występowanie depresji, innych chorób i zaburzeń psychicznych. Postacie stabilne choroby są nieco łatwiejsze w leczeniu.

Rozpoznanie bielactwa

W rozpoznaniu bielactwa kluczową rolę odgrywa dokładny wywiad z Pacjentem i badanie przedmiotowe. Czasami w ocenie ognisk chorobowych dodatkowo używa się lampy Wooda. Sporadycznie wykonuje się także badanie histopatologiczne. Podczas diagnozowania bielactwa uwzględnić należy podobieństwo objawów do niektórych schorzeń, a następnie wykluczyć ich obecność. W różnicowaniu bielactwa od innych chorób trzeba uwzględniać między innymi łupież pstry, zmiany polekowe i pourazowe, zespół Waardenburga czy chorobę Addisona.

Metody leczenia bielactwa

W leczeniu bielactwa nabytego stosuje się głównie glikokortykosteroidy. Ze względu na skutki uboczne leczenie w ten sposób nie powinno być długotrwałe. Sprawdza się przeważnie w przypadku niewielkich i nie nadmiernie rozsianych plam. Alternatywą dla glikokortykosteroidów mogą być inhibitory kalcyneuryny, które podobnie, stosuje się tylko w przypadkach, w których zmiany nie są zbyt rozległe. W leczeniu farmakologicznym często stosuje się także pochodne witaminy D3, które mają potencjał stymulujący melanocyty oraz wyciszający stan zapalny.

Bielactwo jest stosunkowo trudne w leczeniu, ale oprócz tego istnieje jeszcze szereg możliwości z zakresu medycyny estetycznej, kosmetologii i chirurgii. Jeśli przed rozpoczęciem konkretnej terapii, udało się odnaleźć czynniki, które u danego Pacjenta wpływają na rozprzestrzenianie się i powstawanie nowych plam przebarwieniowych, należy je wyeliminować dla jak najlepszych efektów. W przypadku, w którym większość dostępnych terapii zawodzi, Pacjenta kieruje się na leczenie chirurgiczne, które polega na przeszczepach skóry wykonywanych różnymi metodami.

Dermabrazja i mikrodermabrazja

Dermabrazja i mikrodermabrazja są nieinwazyjnymi metodami, które mogą być stosowane samodzielnie w przypadku niewielkich zmian na twarzy i ciele lub wspomagająco w przypadku terapii łączonych. Można wykorzystać nawet w przypadku skóry wrażliwej i naczyniowej, niezależnie od pory roku. Ten rodzaj peelingów pozwala na usunięcie warstwy martwego naskórka, wyrównanie kolorytu skóry, rozświetlenie i ograniczenie widoczności zmian chorobowych. W przypadku osób chorych na bielactwo, regularne przeprowadzanie dermabrazji może pobudzić skórę do odnowy i wtórnej pigmentacji. Zabieg jest całkowicie bezbolesny, trwa kilkadziesiąt minut, a pierwsze efekty widoczne są od razu.

Fototerapia

Fototerapia w leczeniu bielactwa jest jedną z najpopularniejszych metod, które przynoszą dosyć zadowalające efekty. Ten rodzaj terapii hamuje proces rozpadu melanocytów, pobudza je do odnowy i regeneracji. Metodę naświetlania można stosować samodzielnie lub w połączeniu ze środkami, które zwiększają podatność skóry na światło. Zależnie od dobranej metody fototerapii, stosować ją można u dzieci i dorosłych. Dzięki niej możliwa jest repigmentacja powstałych już plam i zahamowanie powstawania nowych. Jeśli leczenie jakąkolwiek metodą powyżej 2-3 miesięcy, nie przynosi pożądanych efektów, uznaje się je za nieskuteczne i poszukuje się sposobu alternatywnego. Dotyczy to również fototerapii. Najbardziej podatne na leczenie tą metodą okazują się zmiany na twarzy.

Laseroterapia

Stosowanie laseroterapii daje bardzo dobre efekty w leczeniu nie tylko bielactwa, ale również innych chorób skóry. Polega na emitowaniu w stronę zmian chorobowych wiązki światła, która działa na nie stymulująco i umożliwia repigmentację. Po kilkunastu naświetlaniach można liczyć na bardzo zadowalające efekty. Terapia jest bezpieczna, a wiązkę światła dobiera się indywidualnie do stanu skóry Pacjenta. W przypadku leczenia bielactwa rekomenduje się jednak wiązkę o długości fali 308 nm.

Laseroterapia w Klinice OT.CO w Warszawie

Dzięki temu, że stosuje się ją wyłącznie miejscowo, ogranicza się ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Na laseroterapię najszybciej reagują zmiany powstałe na twarzy. Wśród zalet zastosowania laseroterapii wymienia się między innymi krótki czas terapii, szybkość dostrzegalnych efektów i skuteczność. Dzięki temu, że w większości urządzeń stosowanych w laseroterapii istnieje możliwość wykorzystania wymiennych głowic, terapii można poddawać nawet dosyć duże obszary na ciele. Zabieg jest komfortowy i raczej nie powoduje doznań bólowych.

1. Dr n. med. Katarzyna Osipowicz, Bielactwo (albinizm) – przyczyny, objawy i jak leczyć
2. Putynkowska, A., Czubek, M. 2018. Bielactwo. etiopatogeneza, obraz kliniczny oraz współczesne możliwości terapeutyczne.
3. Kieć-Świerczyńska, M., Dudek, B., Kręcisz, B., Świerczyńska-Machura, D., Dudek, W., Garnczarek, A., Turczyn, K. 2006. Rola czynników psychologicznych i zaburzeń psychicznych w chorobach skóry. Medycyna Pracy, 57-6, 551-555.
4. Misterska, M., Szulczyńska-Gabor, J., Żaba, R. 2009. Review paperAetiopathogenesis, clinical picture and treatment of vitiligo. Advances in Dermatology and Allergology/Postępy Dermatologii i Alergologii, 26-4, pp.212-223.